satyra co to jest
Definicja SATYRA. Co oznacza towarzysząca życiu społecznemu człowieka od czasów najdawniejszych.

Czy przydatne?

Definicja SATYRA

Co znaczy SATYRA: Satyra, towarzysząca życiu społecznemu człowieka od czasów najdawniejszych (niektórzy naukowcy wywodzą ją z magicznej klątwy), pojawiająca się w sztuce i poezji od starożytności, jest zjawiskiem trudno definiowalnym. W czasach nam współczesnych te same ustalenia ("satyra", "satyra na", "satyryczny", "satyryczność") mogą obejmować średniowieczną Satyrę na leniwych chłopów i Żonę modną I. Krasickiego, Karierę Nikodema Dyzmy T. Dołęgi-Mostowicza i Bal w Operze J. Tuwima, Rejs M. Piwowskiego i Latający cyrk Monty Pythona, Małą apokalipsę T. Konwickiego i Towarzysza Szmaciaka J. Szpotańskiego, antyklerykalne graffiti na murze, estradowy skecz i polityczny felieton, wreszcie rysunki A. Mleczki w "Polityce", tygodnik "NIE" J. Urbana i telewizyjny kabaret O. Lipińskiej. Jako satyryk określany jest zarówno największy pisarz polskiego oświecenia, autor złośliwych felietonów, jak i wykonawca rozrywkowego show, adresowanego do masowej widowni. Czym zatem jest satyra?Gatunkiem, rodzajem, typem literatury?Techniką literacką?metodą dyskursu?Artystycznym metodą modelowania świata?Kategorią estetyczną?Jest sztuką, metodą rozrywki czy także narzędziem walki politycznej albo instrumentem nauki socjalnej?Satyryk to oryginalny artysta czy rzemieślnik rozrywki powielający utrwalone wzorce?A może dziennikarz, wykorzystujący satyryczny komizm do perswazyjnych celów?Czy satyra jest zjawiskiem żywym, czy muzealnym?Jej aktualna postać to rezultat procesu ewolucji czy także sukces rewolucyjnej zmiany?Inercyjnego stosowania utrwalonej historycznie nazwy dla jakościowo różnych zjawisk? Próbując odpowiadać na te pytania, warto sięgnąć do literackich źródeł satyry. Jej korzeni, podobnie jak wielu innych zjawisk literackich i artystycznych, szukać należy w antyku. Jakkolwiek sama nazwa gatunkowa wywodzi się łac. (satura - mieszanina), to tradycje europejskiej satyry sięgają literatury greckiej. Jamby Archilocha, komedie Arystofanesa, wreszcie satyra menippejska (utwory satyryczne mieszające wiersz z prozą, różne formy stylistyczne i gatunkowe wypowiedzi) określają ponadgatunkowe, funkcjonalne rozumienie satyry (satyryczności) jako utworu (albo jednej z cech utworu) wyrażającego krytyczny relacja wobec rzeczywistości (albo jednego z jej aspektów) dzięki jednej z odmian komizmu. W poezji rzymskiej (między innymi satyry Lucyliusza, Warrona, Horacego, Persjusza, Juwenalisa) satyra ukształtowała się jako odrębny gatunek o wyraźnych cechach morfologicznych (pisana heksametrem swobodna gawęda pouczająca albo napastliwa o tematyce obyczajowej, politycznej albo literackiej). To ściśle gatunkowe rozumienie satyry, wykluczające inne literackie przejawy satyryczności z poetyk normatywnych, przetrwało w europejskiej świadomości literackiej do wieku XVIII. Z literatury starożytnego Rzymu wywodzi się także podział satyry na dwie zasadnicze odmiany. "W ogólności dwojaki jest rodzaj satyr: w jednym gromi pisarz występki, jak Juwenalis i Persjusz, w drugim wyszydza wady, jak Horacy i Krasicki [...]. Pierwszy rodzaj satyr wymaga więcej czucia, drugi dowcipu. Ten nas unosi, oburza razem z piszącym, drugi z drobnostkami nierozsądku igrając, rozpogadza czytelnika i uwesela. Tamten rozdziera sumienia tych, na których rzuca pociski, ten zawstydza. Pierwszy uczy chronić się zbrodni, drugi im zapobiegać; tamten obcina zaraźliwe członki, ten gorycz z słodyczą daje w lekarstwie." - pisał K. Brodziński w pierwszym polskim studium teoretycznoliterackim o satyrze. Pisał je w 1822 roku, u progu romantyzmu, który satyrę, koronny gatunek oświecenia, zepchnął na margines literatury wysokoartystycznej. W poezji europejskiej satyra literacka wzorowana na poezji rzymskiej własne najwybitniejsze realizacje artystyczne (N. Boilleau, A. Pope, J. Dyrden) osiąga w momencie klasycyzmu (XVII-XVIII w.). W Polsce satyra pojmowana jako gatunek o swoistej morfologii ma dość krótką historię, istnieje bardziej jako byt potencjalny w poetykach normatywnych niż w literackich materializacjach. W poezji staropolskiej charakterystyczny dla satyry krytyczny relacja wobec obyczajów i wad i przywar ludzkich, światopoglądów i orientacji politycznych, instytucji i funkcji publicznych realizuje się przez różne formy gatunkowe mało mające wspólnego z rzymskim pojmowaniem satyry. Okolicznościowa literatura polityczna, sylwy i anonimowe paszkwile, fraszki i epigramaty, poematy satyrowe i traktaty dydaktyczne, karnawałowy "świat na opak" XVIII-wiecznej literatury sowizdrzalskiej to tylko nie wszystkie przejawy żywiołu satyrycznego, różne metody literackiego materializowania się "ducha" satyryczności. Literackie realizacje satyry zgodnej z wzorcem starorzymskim w gruncie rzeczy ograniczają się do cykli satyr autorstwa K. Opalińskiego (1650), G. Piotrowskiego (1773), I. Krasickiego (1779, 1784) i A. Naruszewicza (1778). Satyra klasyczna (oparta na rzymskich wzorach) staje się gatunkiem koronnym w klasycyzmie, kluczowym prądzie literackim polskiego oświecenia i własnymi cechami morfologicznymi (a w pierwszej kolejności funkcją) nasyca pozostałe gatunki i formy ( bajka, poemat heroikomiczny, komedia, powieść, felieton, pamflet). Efektem jest pansatyryczność literatury stanisławowskiej, satyra klasyczna osiąga tu szczytowe realizacje artystyczne gatunku w twórczości Krasickiego i właściwie zanika, a ekspresja satyryczna realizować się będzie (podobnie jak przedtem w poezji staropolskiej) w różnorodnych kształtach genologicznych i przez różne środki przekazu. W momencie przejściowym pomiędzy oświeceniem i romantyzmem powstają pierwsze polskie powieści satyryczne (Podróż do Ciemnogrodu S. Kostki Potockiego - 1820) i czasopisma satyryczne i humorystyczne ("informacje Brukowe" 1816-1822, "Momus" 1820-1821). Romantycy, nie ceniąc satyry jako odrębnego gatunku o dominującej funkcji dydaktycznej, wpisywali równocześnie przedmioty satyryczne w dzieła uznawane dziś za najwybitniejsze osiągnięcia tej epoki (na przykład Ustęp w III części Dziadów, pamfletowe dygresje w Beniowskim). W momencie Ogromnej Emigracji działa powiązany z Towarzystwem Demokratycznym Polskim pismo "Pszonka" (1839-1844), kształtujące schemat polskiej satyry politycznej, która ze względów cenzuralnych jest prawie nieobecna w Polsce porozbiorowej. W pozytywizmie rozwijają się szczególnie prozatorskie formy satyry (obrazek, humoreska, opowiadanie, powieść - twórczość J. Lama, A. ¦więtochowskiego, B. Prusa, A. Sygietyńskiego), kształtuje się dojrzała postać felietonu satyrycznego (Kroniki Tygodniowe B. Prusa i felietony J. Lama). To jednak w pierwszej kolejności moment rozwoju pism satyrycznych ("Kurier ¦wiąteczny", "Kolce", Mucha", "Chochlik", "Szczutek") które wprowadzają satyrę w przestrzeń kształtującej się kultury masowej. W momencie Młodej Polski zaobserwować można renesans bajki satyrycznej (J. Lemański) i pisanego wierszem i prozą pamfletu obyczajowego i literacko-artystycznego (A. Nowaczyński). Kształtują się także nowe formy satyryczne (piosenka, melodeklamacja, skecz) powiązane z pojawieniem się pierwszego polskiego kabaretu. Odrodzenie Polski w 1918 roku przynosi żywiołowy postęp satyry politycznej, tworzonej raczej poprzez i pod patronatem pisarzy Skamandra, a tygodniki satyryczne ("Cyrulik Warszawski", "Szpilki"), kabarety i szopki polityczne międzywojnia kształtują schemat kultury ludycznej znajdujący własną kontynuację w latach powojennych. Na specjalne podkreślenie zasługuje rola satyry w momencie okupacji. Dwie fundamentalne funkcje satyry okupacyjnej to "krzepienie serc" i dyscyplinowanie (piętnowanie wszystkich form kolaboracji albo ulegania wpływom okupantów) "swoich" i pokonywanie - przez satyryczną negację - okupanta. Satyra okupacyjna miała normalnie charakter anonimowy i docierała do odbiorców wieloma drogami. Były to "klasyczne" antologie utworów satyrycznych i dowcipów; czasopisma satyryczne (na przykład "Kret", "Zadra", "Moskit", "Na ucho", "Luźna Kartka") i strony czy rubryki satyry w innych pismach konspiracyjnych, wreszcie napisy i rysunki pojawiające się na murach i "szeptana propaganda" - dowcipy. Te ostatnie były także fundamentalną metodą pozacenzuralnej satyry politycznej w momencie PRL-u. W pierwszych latach po II wojnie światowej na uwagę zasługuje satyryczna twórczość K.I. Gałczyńskiego, który w wierszach, tekstach prozaicznych i minidramatach "Zielonej Gęsi" łączył groteskowy obraz polskiego konserwatyzmu i inercji romantycznych tradycji z pozytywistycznym programem odbudowy państwie. W momencie socrealizmu satyra polityczna, bezpośrednio sterowana poprzez politykę kulturalną partii, miała walczyć z wrogiem wewnętrznym (reakcja) i zewnętrznym (imperializm), dominowały w niej szyderstwo i ostra inwektywa. Po 1956 roku żywy nurt satyry politycznej i socjalnej rozwijał się w półoficjalnych teatrach i kabaretach studenckich, satyra polityczna pojawi się ponownie w momencie "Solidarności" i stanu wojennego, a po 1989 roku powróci do tradycji międzywojennych, stając się instrumentem rywalizacji partii i stronnictw politycznych współczesnej Polski. W latach powojennych satyra o charakterze społeczno-obyczajowym, pojawiająca się na łamach pism satyrycznych ("Szpilki", "Karuzela"), na estradzie kabaretów i masowych widowisk rozrywkowych, w programach radiowych i telewizyjnych, wykorzystując różnorodne formy stylizacji i komizm nielogiczny pełni w pierwszej kolejności funkcję ludyczną, stając się jednym z ważnych przedmiotów współczesnej kultury masowej. Satyra, pojmowana jako typ utworu wyrażający krytyczny relacja do świata (w ogólnym albo skonkretyzowanym aspekcie), w swym przebiegu historycznym podlega potrójnej przemianie. To jest po pierwsze rozszerzenie zakresu zjawisk obejmowanych wspólną nazwą - od konkretnego gatunku, przez rodzaj czy typ literatury o wspólnej funkcji po kategorię ideowo-estetyczną obejmującą teksty literackie ( wiersz, nowela, powieść, utwory paraliterackie, ikoniczne, teatralne i parateatralne, filmowe, radiowe i telewizyjne). Po drugie - uśmiesznienie: komizm staje się elementem konstytutywnym i niezbywalnym tekstów satyrycznych. Satyra "gromiąca", operująca patosem i eksklamacją ustępuje miejsca "szydzącej", posługującej się ironią i sarkazmem, wykorzystującej kalambur i inne gry językowe. Równocześnie funkcja dydaktyczna ulega daleko idącej redukcji, ustępując miejsca funkcji ludycznej, zaciera się granica pomiędzy satyrą i humorem (por. Poetyka w świetle językoznawstwa R. Jakobsona). Po trzecie wreszcie - obniżenie. Z centrum literatury, gdzie była usytuowana w oświeceniu, przesuwa się na jej peryferie, wiąże się z prasą i rynkiem prasowym, a potem mediami audiowizualnymi, komercjalizuje się i trywializuje. Równocześnie (od romantyzmu), jako osobna jakość, wyodrębnia się dotychczasowy wehikuł satyryczności - groteska, stając się integralną częścią literatury "wysokiej". W toku swego historycznego rozwoju satyra kształtuje swoiste dla siebie techniki artystyczne, gatunki, metody modelowania świata i co szczególnie godne podkreślenia - środki przekazu. Tygodnik satyryczny staje się w drugiej połowie wieku XIX w Polsce fundamentalnym medium satyry rozumianej jako twórczość funkcjonalna, poezja użytkowana, pełniąca funkcję informacyjno-zabawową, w satyrycznym "krzywym zwierciadle" przedstawiająca sprawy obyczajowe, socjalne, artystyczno-literackie i polityczne. W pismach satyryczno-humorystycznych coraz większą rolę zaczynają odgrywać przedmioty ikoniczne (rysunek, karykatura, komiks), niejednokrotnie dominując nad tekstem słownym. W najwyższym stopniu długowiecznym polskim pismem satyrycznym była warszawska "Mucha" (1868-1939, 1946-1952), gdzie jako redaktor i humorysta debiutował Prus. W dwudziestoleciu międzywojennym w najwyższym stopniu znaczącym tygodnikiem satyrycznym jest "Cyrulik Warszawski" (1926-1935) tworzony poprzez pisarzy Skamandra i ich satelitów, a w momencie PRL-u "Szpilki" (1945-1989), w latach siedemdziesiątych skupiające plejadę świetnych autorów i rysowników. Po 1989 roku skandalizujący efekt osiąga tygodnik "NIE" J. Urbana, nawiązujący do zachodnich wzorców (na przykład "Harakiri"), nowy na gruncie polskim typ periodyku satyrycznego. Kabaret, który pojawia się na przełomie wieków, to następne fundamentalne medium satyry. Krakowski "Zielony Balonik" (1905-1912, sporadycznie do 1915) jest pierwszym w pełni wykrystalizowanym tego typu zjawiskiem na ziemiach polskich i punktem wyjścia ewolucji tej swoistej instytucji ludycznej. Ewolucji prowadzącej od kawiarnianych spotkań elity artystycznej, przez estradowy teatrzyk małych form do współczesnych radiowych i telewizyjnych mutacji kabaretu. Program kabaretowy obejmuje specyficzne teksty literackie: piosenki, melodeklamacje i wiersze, monologi i krótkie skecze, gdzie z upodobaniem wykorzystuje się różne formy stylizacji (parafraza, pastisz, trawestacja, parodia). Schemat łagodnej satyry, charakterystyczny dla "Zielonego Balonika", ze specjalną wyrazistością ujawnił się w szopkach satyrycznych - ukształtowanej w krakowskim kabarecie specyficznie polskiej formie estradowej, wywodzącej się z plebejskich szopek bożonarodzeniowych. Występowały w nich kukiełki osób znanych z życia publicznego (artyści i pisarze, publicyści, politycy i uczeni), personifikacje prądów literackich i zjawisk obyczajowych, śpiewające na scenie kuplety i piosenki układane wg powszechnie znanych melodii. Do modelu kabaretu modernistycznego i jego szopki nawiążą w dwudziestoleciu poeci Skamandra i ich wychowankowie, kontynuujący skamandrycką tradycję szopkowo-kabaretową w latach powojennych. Następnym bodźcem w rozwoju estradowych form satyry będą kabarety wywodzące się ze środowiska studenckiego (Studencki Teatr Satyryków, kabarety "Pod Egidą", "Piwnica pod Baranami"), a ich nowa formuła pojawi się w telewizyjnych widowiskach kabaretowych O. Lipińskiej. Kabaret, szopka satyryczna i formy pochodne dzięki swej popularności i specyfice artystycznej mogą komentować aktualne wydarzenia polityczne, rejestrować zjawiska obyczajowe i socjalne, propagować (albo zwalczać) określone wzory zachowań i poglądy. Kabaret sytuuje się w tej samej co pisma satyryczne przestrzeni komunikacyjnej i do pewnego stopnia pełni te same funkcje; ci sami ludzie dostarczają repertuaru dla kabaretów i piszą humoreski i redagują tygodniki satyryczne; podobne albo wręcz te same teksty, gatunki, formy, techniki i chwyty artystyczne pojawiają się w kabaretach i na łamach tygodników satyrycznych, a potem w satyrycznych programach w radiu i telewizji. Czym zatem jest satyra?Metaforycznie można powiedzieć, Iż to antyczny Proteus i postmodernistyczne ´kłącze´ zarazem - (nie) istniejące, (nie) uchwytne, (nie) zmienne, (nie) ograniczone, (nie) do opisania. Satyra jest zjawiskiem ponadliterackim, interartystycznym i intersemiotycznym, funkcjonującym pomiędzy szeroko rozumianą poezją (tą "piękną" i tą "użytkowaną"), plastyką i formami audiowizualnymi (estrada, video, radio i telewizja); pomiędzy "czystą" sztuką i działaniem w życiu publicznym (dydaktyzm, polityczność, ludyczność). Pozostając wciąż quasi-gatunkiem funkcjonalnym (utwór jest satyrą na coś albo kogoś), jest traktowana jako kategoria ideowo-estetyczna (satyryczność), przejawiająca się w różnych formach artystycznych (literackich), paraartystycznych (paraliterackich), publicystycznych i innych; obejmująca cały utwór albo jego fragmenty, występującą w różnym stopniu nasycenia. Przyjmując jako kryterium stopień konkretności historycznej, relacja do obyczajowego, społecznego, politycznego "tu i teraz", wyodrębniamy satyrę konkretną i abstrakcyjną. Natomiast kryterium tematyczne pozwala wyróżnić satyrę społeczno-obyczajową, polityczną, osobistą (skierowaną przeciw osobom publicznym, wykorzystującą inwektywę, paszkwil i pamflet) i literacką (ośmieszającą konwencje i normy literackie albo indywidualne style pisarskie). Satyra operuje dwoma fundamentalnymi metodami modelowania rzeczywistości. Pierwszy z nich to realizm "krzywego zwierciadła" (wklęsłego, wypukłego), a więc selektywna rejestracja negowanych (czy krytykowanych) aspektów rzeczywistości. Ów "opis obyczajów" przypisywany jest raczej satyrze staropolskiej i oświeceniowej (satyra zastępuje tu powieść i czasopisma), aczkolwiek o kronice codzienności mówi się także odnosząc się do felietonu, wiersza i piosenki satyrycznej w wieku XIX i XX. Drugi schemat świata to groteska (karnawałowa i romantyczna) - posunięta do skrajności deformacja rzeczywistości, kontrast jakości estetycznych, poczucie absurdu istnienia, brak "pozytywnego" światopoglądu, z pozycji którego ocenia się świat. To z jednej strony sowizdrzalski "świat na opak" pojawiający się w wierszach i "Zielonej Gęsi" Gałczyńskiego, z drugiej - kabaretowa apokalipsa Tuwima, wchodzącego w "Balu w Operze" w romantyczną rolę wieszcza i proroka; to powieści Gombrowicza i dramaty Mrożka. Przywołane wyżej nazwiska i tytuły wskazują następną (właściwie podwójną) opozycję: satyra "wysoka" (uniwersalna) i "niska" (konkretna, interwencyjna), ta, która jest sztuką (poezją) i seryjny wytwór jednorazowego użytku, używany w różnych sektorach życia publicznego. Oto z jednej strony M. Cervantes, J. Swift, Wolter, I. Krasicki, z drugiej gromada humorystów, satyryków i karykaturzystów dostarczających cotygodniowej porcji ludyczno-politycznej sieczki czasopismom, kabaretom, radiu, telewizji. I tu pojawia się sprawa funkcji satyry. Przysługująca jej sankcja satyryczna, kierując się przez ośmieszenie albo napiętnowanie, może być efektywną metodą kontroli działań i poglądów jednostek, grup socjalnych i instytucji. Satyra odpowiednio z długą tradycją zaliczana jest do rodzaju (działu) literatury dydaktycznej (z dydaktyzmem wiązane są także nieliterackie formy satyry). Równocześnie począwszy od początków naszego piśmiennictwa mieliśmy do czynienia z ambiwalencją: dobra, ogólna, obywatelska satyra, którą można drukować na mocy prawa i jawnie rozpowszechniać i wstrętne (lecz jakże popularne i skuteczne) pisma potwarcze, karalne i karane, krążące w odpisach. Edukacja (i krytyczna refleksja nad światem i człowiekiem) i walka (z wrogiem osobistym, środowiskiem, ekipą socjalną, partią polityczną, ideologią) to dwie funkcje pragmatyczne wypowiedzi satyrycznej, pojawiające się w jej historycznej ewolucji. Trzecia - to zabawa (pojmowana zarówno jako funkcja towarzysząca, odpowiednio z zasadą "bawiąc uczyć", jak i dominująca - jak we współczesnych formach satyrycznych funkcjonujących w szeroko rozumianym kręgu rozrywki). Satyra nie proponuje wprost ?Xadnych rozwiązań pozytywnych, wzorców czy ideałów. Można jednak mówić o różnych, implikowanych poprzez ośmieszającą negację tekstów satyrycznych, światopoglądach - zespołach wartości, z punktu widzenia których krytycznie oceniane jest "tu i teraz". Byłby to po pierwsze mit "złotego wieku", kult "przodków zacnych", przeciwstawiane "zepsutemu światu" (historycznie wiązałby się raczej z satyrą staropolską i oświeceniową, ideologicznie z konserwatywną). Po drugie - mit "świetlanej przyszłości", "zjadaczy chleba przerobionych w anioły" w opozycji do "skrzeczącej rzeczywistości" (to ostatnia etap oświecenia i romantyzm, różnego typu orientacje progresywne z komunistyczną na czele). Pomiędzy światopoglądem regresywnym i progresywnym mieściłby się mit "stosowności", w którego centrum znajduje się "zdrowy rozsądek" i "naturalne" prawa określające miejsce i rolę człowieka w świecie, jednostki w zbiorowości (można go znaleźć w różnych fazach historycznego rozwoju satyry). Ostatnim wreszcie zapleczem światopoglądowym byłoby przekonanie o absurdzie historii i ludzkiej egzystencji (to poezja sowizdrzalska, lecz w pierwszej kolejności wiek XX i właściwie przekraczanie granic satyry). Współcześnie ani ustalenie satyra, ani satyryk nie brzmią dumnie. Oznaczają wąską specjalizację, "gorszość" artystyczną, nie zapewniają przepustki do historii literatury, skazują na estetyczną marginalizację. Upraszczając dla potrzeb heurystycznych - groteska, pozostając metodą artystycznego modelowania świata w satyrze, niejako wyemancypowała się i stała się kategorią estetyczną szczególnie ważną zarówno w "wysokiej" poezji i sztuce XX wieku, jak i towarzyszącej jej refleksji metaartystycznej. Podobną, aczkolwiek na nieco mniejszą skalę, karierę zrobiła tradycyjnie zaliczana do satyry parodia. Satyra, od swych początków obarczana dydaktycznymi serwitutami, nieustannie wchodząca w niebezpieczne związki z rzeczywistością pozaartystyczną, została wchłonięta poprzez inne formy, zaś jako samodzielny "supergatunek" ostatecznie zepchnięta na margines sztuki, w obszary kultury popularnej, socjalnej nauki, polityki i rozrywki. Stała się ludyczną kroniką obyczajowo-polityczną, dokumentem (i instrumentem) życia społecznego. Co jest warunkiem sine qua non satyry?Krytyczny relacja do świata, wyrażony przez jedną z postaci komizmu (od patetycznego sarkazmu po subtelną ironię i pure nonsens). Satyra literacka to obraz rzeczywistości wyłaniający się ze metody pisania, schemat świata i dyskurs. TS BIBLIOGRAFIA: K. Brodziński: O satyrze [w:] Pisma estetyczno-krytyczne. Przyg. Z.J. Nowak. T. 1. Wrocław 1964; T. Stępień: O satyrze. Katowice 1996; Kabaret literacki [w:] Leksykon literatury polskiej XX wieku. Red. A. Brodzka i inni. Wrocław 1992
Co znaczy STEREOTYP:
Porównanie Zobacz kognitywizm satyra co znaczy.
Krzyżówka SOLECYZM:
Dlaczego poprzez pisarza nieprawidłowa składnia. W Ferdydurke Gombrowicza pensjonarka nie wiedziała o Norwidzie do Pimki. Pimko Norwidem się gorszył do pensjonarki . Oba zdania są - z pozoru - nieprawidłowe satyra krzyżówka.
Co to jest STOPA:
Jak lepiej Zobacz wiersz polski satyra co to jest.

Czym jest SATYRA znaczenie w Leksykon definicja literatura S .

  • Dodano:
  • Autor: