Definicja INSTRUMENTACJA GŁOSKOWA

Co znaczy INSTRUMENTACJA GŁOSKOWA: Różne chwyty dotyczące warstwy brzmieniowej utworu literackiego ( rymy, aliteracje, onomatopeje, paronomazje, anagramy, echolalia). Kluczową funkcją instrumentacji głoskowej w literaturze jest wytwarzanie nastroju (na przykład Deszcz jesienny Staffa i przewaga głosek szumiących i syczących), skojarzeń ponaddźwiekowych (niektórzy mówią tu o metaforach dźwiękowych): wers Iwaszkiewicza "Otworzono szeroko dębowe wierzeje" poprzez powtarzanie "o" i dobór długich wyrazów daje wrażenie otwartości, szerokości, przestrzenności. Przesadna instrumentacja głoskowa prowadzi do zacierania znaczeń leksykalnych (L. Staffa: "Kruże w krysztalnym kruszcu kunsztownie kowane"), a nawet tworzenia nowego języka poetyckiego: "Po nikach czarnoważe ważki i grajce i rozgarniać / krawędzi żółciebiesów i rozwrażon i tragowąszcz / i trawągoszcz gąszcze zielone, zielone, zielone!" (A. Wat, Żywoty). Instrumentacja głoskowa może pojawić się także w tekstach lżejszych, kabaretowych: "pozostały jeszcze przy życiu dwa wielkie samce wilcze, które dognały nas i rzuciły się na cwałujące konie, pożerając je od zadów. Stosunkowo jednak jak konie znikały w paszczy wilków, wilki wprzęgły się w ich uprząż. Już wkrótce mknęliśmy apokaliptycznym zaprzęgiem w dwa ŻARTE, NAŻARTE ŻERTWˇ POŻARTYCH koni basiory" (J. Przybora, Upiorny sylwester). Por. harmonia naśladowcza. JP BIBLIOGRAFIA: L. Pszczołowska: Instrumentacja dźwiękowa. Wrocław 1977