narrator co to jest
Definicja NARRATOR. Co oznacza strukturę dwupłaszczyznową. Jedną wyznacza przypadek narracyjna i.

Czy przydatne?

Definicja NARRATOR

Co znaczy NARRATOR: Utwór epicki ma strukturę dwupłaszczyznową. Jedną wyznacza przypadek narracyjna i narrator, druga to świat postaci, fabuła. Narrator - podmiot utworu epickiego (osoba opowiadająca w utworze) - w najdawniejszych (szablonowych) gatunkach epickich sytuował się zawsze poza światem przedstawionym. Jego pkt. widzenia nie jest jednoznaczny z autorskim; ten anonimowy podmiot opowiadający bywa jednak z autorem utożsamiany. Jest on ośrodkiem sytuacji narracyjnej, jawnej bądź domyślnej. Warunkuje ją i ustala pozycja narratora, bądź narratorów, wobec prezentowanego świata i sposób jego ujawniania się w strukturze dzieła. Wybór określonej strategii narracji, form podawczych, rodzaj zastosowanych kategorii gramatycznych i językowych będą miały wpływ na kreację narratora: wszechwiedzącego, autorskiego, narratora-bohatera, komentatora, obserwatora i tym podobne Rodzaj sytuacji narracyjnej staje się czasem elementem wyróżniającym w obrębie powieści typów: tradycyjnej i nowoczesnej. Np. powieść realistyczna drugiej połowy XIX wieku (Faraon B. Prusa, Trylogia H. Sienkiewicza, Nad Niemnem E. Orzeszkowej) będzie przynależeć do powieści o poetyce tradycyjnej, z narratorem wszechwiedzącym relacjonującym wydarzenia i opisującym przeżycia bohaterów. Narrator (podmiot mówiący w dziele epickim) nie ogranicza się tylko do przedstawiania wydarzeń, lecz może jeszcze obdarzać je komentarzami. Mogą mieć one charakter bezpośrednich wypowiedzi i ocen, a również mieć postać bardziej zakamuflowanych "sądów" znajdujących swój słowo w stylu wypowiedzi (w doborze słownictwa wartościującego). Powieść nowoczesna (XX-wieczna) - stosuje sposoby kreacjonizmu w prozie narracyjnej. Charakteryzuje się ograniczeniem wiedzy narratora, deformacją bądź zautomatyzowaniem przedmiotów świata powieściowego. Czytelnik uzyskuje tu specjalne uprawnienia w ustalaniu sensu dzieła jako jego wykreowany współtwórca (Ferdydurke W. Gombrowicza, Sklepy cynamonowe B. Schulza). Dwa w najwyższym stopniu oczywiste metody występowania narratora w utworze epickim to jego jawność bądź ukrycie się za światem przedstawionym. Wyraziste zaznaczenie obecności może się dokonać przez kreację osoby opowiadającej (narrator konkretny). Odbywa się tak w chwili stylizacji utworu na list, pamiętnik, dziennik. Mamy wtedy do czynienia z narratorem-bohaterem, narratorem-świadkiem lub uczestnikiem wydarzeń, jak choćby w razie Pamiętników J.Ch. Paska, czy powieści o formie podawczej pamiętnika (stylizowanej na autentyzm, na przykład Bez dogmatu H. Sienkiewicza). Prócz tego zindywidualizowanego podmiotu mówiącego ujawnia się w prozie regularnie narrator abstrakcyjny, który chętnie odkrywa swe narracyjne czynności. Nie należy on do świata kreowanego, lecz panuje nad nim i dokonuje ocen, bezpośrednio zwraca się do potencjalnych czytelników w formułach: "Widzisz czytelniku..." czy "Wybaczcie mi drogie czytelniczki...". (Por. na przykład Marta E. Orzeszkowej, Kubuś Fatalista i jego pan D. Diderota.) F. Stanzel w pracy Przypadek narracyjna i epicki czas przeszły dokonuje wyróżnienia w ramach typologii narracji auktorialnej i narratora auktorialnego (od ?Xac. auctor, "sprawca"), który nie uczestniczy w świecie przedstawionym, lecz ukrywa się za nim, co pozwala mu, zachowując dystans, wartościować postępowanie postaci i oceniać zdarzenia, swoiście je interpretować, w pewien sposób ujawniać własny sąd o świecie. Przeciwieństwem jest narracja personalna, która ukazuje rzeczywistość spetryfikowaną świadomością bohatera albo wielu bohaterów. Relacja narratora do świata przedstawionego może wyrażać się w trzech postawach: informacyjno-sprawozdawczej, interpretująco-oceniającej i dygresyjnej. Ta ostatnia może mieć w dziele postać komentarza, ograniczać się do fragmentu, bądź jako narracja odautorska stanowić naczelną formę podawczą w utworze. W powieści XIX-wiecznej narrator to autorytet moralny. Jego wiedza o świecie i doświadczenie dają mu prawo wyrokowania o postaci i pouczania czytelnika. Racjonalistyczny pogląd na rzeczywistość, w tym czasie obowiązujący wykładnik światopoglądu, sankcjonuje tę pozycję. Przełom wieków ujawni względność tych wartości; intuicja i psychoanaliza zachwiały przekonaniem o trwałości autorytetów. Wszechwiedzący narrator traci kompetencje i usuwa się w cień postaci. Jeszcze próbuje wplatać w swą wypowiedź mowę z pozoru zależną, lecz coraz częściej bohaterzy mówią w utworach prozatorskich własnym głosem (monolog postaci) lub ograniczają kompetencje narratora, lokując zdarzenia w sferze świadomości jednego albo kilku postaci (metoda punktów widzenia). Fundamentalnymi formami podawczymi narracji są opowiadanie i opis. Zdarzenia są przedstawiane w formie opowiadania, a przedmioty statyczne świata prezentuje opis. Uwzględniając sposób stosunku o rzeczywistości, odznacza się opowiadanie zgodne (zasadzające się na prezentacji zdarzeń fabularnych w okresie przeszłym); opowiadanie unaoczniające, charakteryzujące się dynamiką i bezpośredniością, oparte jest na praesens historicum - prezentacji w okresie teraźniejszym przeszłych wydarzeń; opowiadanie informacyjne (stosunek o zdarzeniach powtarzających się lub przekaz uogólnionej wiedzy narratora na temat określonej jednostki fabuły). Opis wiąże motywy statyczne w dziele epickim. Dotyczy osób, opisu tła zdarzeń, sytuacji. Janusz Sławiński wyznaczył opisowi w obrębie tekstu narracyjnego funkcję "magazynu pamięciowego", gdyż w tej formie podawczej narracji następuje systematyzacja wiedzy o świecie przedstawionym. Ponadto spośród wielu funkcji opisu należy podkreślić funkcję delimitacyjną, segmentującą opowiadanie i wyznaczającą jego dynamikę i tempo. Por. narracja, powieść, nowela, fabuła, sjużet. ZM BIBLIOGRAFIA: M. Jasińska: Narrator w powieści. [w:] Problemy teorii literatury. Red. H. Markiewicz, t. 1. Wrocław 1987; Studia o narracji. Red. J. Błoński, S. Jaworski, J. Sławiński. Wrocław 1982; F. Stanzel: Przypadek narracyjna i epicki czas przeszły. "Pamiętnik Literacki" 1970, z. 4; W.C. Booth: Typy narracji. "Pamiętnik Literacki" 1971, z. 1; J. Sławiński: O opisie. [w:] Studia o narracji. Red. J. Błoński i in. Wrocław 1982; M. Głowiński: Narracja jako monolog wypowiedziany. [w:] Gry powieściowe. Warszawa 1973
Co znaczy NEOLOGIZM:
Porównanie nowotwór językowy) wprowadzony do tekstu odpowiednio z regułami słowotwórczymi danego języka. Neologizm w języku artystycznym odgrywa istotną rolę ekspresywną: tworzy efekty eufoniczne (sporo narrator co znaczy.
Krzyżówka NADAWCA:
Dlaczego Por. komunikacja literacka, Poetyka w świetle językoznawstwa R. Jakobsona, Stosunki osobowe w komunikacji literackiej A. Okopień-Sławińskiej narrator krzyżówka.
Co to jest NIETZSCHEGO FRYDERYKA NARODZINY TRAGEDII ALBO GREC:
Jak lepiej Zobacz Narodziny tragedii lub grecy i pesymizm F. Nietzschego narrator co to jest.

Czym jest NARRATOR znaczenie w Leksykon definicja literatura N .

  • Dodano:
  • Autor: