pomoc nauka literaturze podział co to jest →
Definicja nauka o literaturze - podział krzyżówka. Co oznacza edukacji o poezji (inne nazwy to co znaczy.

Czy przydatne?

Definicja NAUKA O LITERATURZE - PODZIAŁ

Co znaczy NAUKA O LITERATURZE - PODZIAŁ: ¬ródeł współczesnej edukacji o poezji (inne nazwy to - wiedza o poezji, literaturoznawstwo) można szukać w greckiej i rzymskiej refleksji literaturoznawczej, w starożytnych i nowożytnych poetykach, podręcznikach retoryki, pracach z zakresu filologii i bibliografii. Jako osobna dyscyplina wiedza o poezji powstaje w wieku XIX, a pozytywizm (por. pozytywistów refleksje o poezji) ustala jej kształt i założenia metodologiczne (dominacja historii literatury i ujęć socjogenetycznych). Przełom antypozytwistyczny sytuuje literaturoznawstwo w obrębie dyscyplin humanistycznych, modyfikuje także przyjęte w pozytywistycznym paradygmacie edukacji sposoby badań literackich. Edukacja o poezji zajmuje się badaniami nad specyfiką utworu literackiego jako dzieła sztuki, twórczością pisarzy, funkcjonowaniem literatury w okresie i przestrzeni, społecznym odbiorem tekstów literackich. Literaturoznawstwo, ze względu swego podstawowego przedmiotu (tekst literacki to językowa ekspresja świadomości indywidualnej funkcjonująca w historycznie określonej socjalnej przestrzeni komunikacyjnej), wchodzi w rozliczne związki z pokrewnymi dyscyplinami humanistycznymi: lingwistyką, psychologią, historią, socjologią i antropologią kultury. Współczesna edukacja o poezji obejmuje historię literatury, teorię literatury i metodologię badań literackich. W obręb literaturoznawstwa włączana jest także krytyka literacka, traktowana jako wiedza o poezji współczesnej. Historia literatury ujmuje dzieło literackie w jego personalnym, historycznym i społeczno-kulturowym kontekście. Zajmuje się opisem i charakterystyką procesu historycznoliterackiego i jego periodyzacją, podziałem na epoki literackie i okresy literackie. W ramach poszczególnych okresów opisywane są nurty, kierunki i tendencje literackie i działające w ich obrębie pokolenia, ekipy i szkoły literackie. W zależności od metodologicznych orientacji badaczy, historia literatury w mniejszym albo większym stopniu uwzględnia biografię pisarza i wpływ filozofii, ideologii, estetyki i wydarzeń politycznych, przemian socjalnych i obyczajowych na postęp literatury. Obiektem historii literatury jest postęp twórczości literackiej i kształtowanych w toku tego rozwoju programów, norm i konwencji literackich. Zajmuje się także opisem życia literackiego i jego instytucji i historycznie ustalonymi metodami recepcji dzieł literackich. Historia literatury bada dzieje poszczególnych literatur narodowych albo zajmuje się ich porównywaniem (komparatystyka). W centrum zainteresowania historyka literatury może znajdować się wielokształtna twórczość wybranego pisarza, arcydzieła danej epoki, dzieje rodzaju literackiego czy gatunku literackiego, fenomen wyobraźni poetyckiej. Gatunki wypowiedzi historycznoliterackiej obejmują syntezy (całej literatury albo poszczególnych epok literackich), monografie (twórczości wybranego pisarza, ekipy literackiej, gatunku), rozprawy i studia przeznaczone ustalonym problemom i przyczynki dotyczące kwestii szczegółowych. Wydziela się także grupę tak zwany nauk pomocniczych historii literatury. Obejmują one bibliografię (rejestrującą, opisującą i systematyzującą wytwory piśmiennictwa), księgoznawstwo (zajmujące się historią produkcji i rozpowszechniania książki, opisujące jej kształt typograficzny), tekstologię (badającą różne warianty dzieła literackiego pojawiające się w brulionach i autografach i następnych publikacjach). Biografika literacka tworzy opracowania dotyczące życia pisarzy, mające współcześnie postać kronik życia i twórczości, monografii biobibliograficznych albo biografii dokumentalnych, gdzie komentarz odautorski ograniczony jest do minimum. W kręgu jej zainteresowań badawczych znajdują się także korespondencja pisarzy, pisma autobiograficzne ( dzienniki, pamiętniki) i stosunki wspomnieniowe o ich życiu. Różnie można ustalać granice współczesności literatury, określać dystans czasowy umożliwiający obiektywizm opisu i wyważone sądy wartościujące. Właściwie cała refleksja literaturoznawcza dotycząca szerzej albo węziej rozumianej literatury współczesnej może być zaliczona do krytyki literackiej. Jej fundamentalną rolą jest bezpośrednie wpływ na postęp literatury, pośredniczenie w kontaktach pomiędzy poetą a czytelnikami, kształtowanie recenzji i hierarchii literackich, wyrokowanie o wartości estetycznej i ważkości ideowej dzieł literackich. Jest ona także (w szczególności tak zwany krytyka akademicka, powstająca w kręgach uniwersyteckich) traktowana jako wiedza o poezji współczesnej, jej tendencjach ideowo-artystycznych, kształtujących się poetykach i gatunkach, nowych ekipach literackich i indywidualnościach twórczych, dziełach, współcześnie traktowanych jako znakomite. Tu warto zwrócić uwagę, Iż samo definicja krytyki jest różnie rozumiane w obrębie światowego literaturoznawstwa - może oznaczać opis dzieła zmierzający do jego interpretacji czy także szkołę badawczą ( Nowa Krytyka w Anglii i USA) albo orientację metodologiczną ( krytyka tematyczna, krytyka mitograficzna, krytyka psychoanalityczna). Krytyka literacka w tym rozumieniu bliska jest teorii literatury i metodologii badań literackich Teoria literatury - to część edukacji o poezji, której istotą jest uogólnianie wniosków wynikających z obserwacji poszczególnych dzieł literackich i historycznej ewolucji literatury, a efektem tworzenie idealizacyjnych modeli struktury utworu literackiego i odnajdywanie prawidłowości rządzących procesem historycznoliterackim. Fundamentalnym działem teorii literatury jest teoria dzieła literackiego, obejmująca badawczym zainteresowaniem sprawy powiązane z ontologią i morfologią utworu literackiego. Fundamentalne pytania teorii dzieła dotyczą istoty i metody istnienia dzieła literackiego jako dzieła sztuki i wypowiedzi językowej funkcjonującej w okolicy innych wypowiedzi i przekazów posługujących się językiem. Opisuje historycznie określone kanony literackości (zespół cech pozwalających wyróżniać grupę tekstów jako literaturę piękną, takich jak: fikcja, obrazowość, uporządkowanie naddane, podatność tekstu literackiego na "twórczą zdradę"), ustala stosunki pomiędzy funkcją estetyczną dzieła literackiego a funkcjami pozaestetycznymi (na przykład poznawczą, dydaktyczną, ludyczną). Poetyka opisowa konkretyzuje te najogólniejsze określenia, tworząc typologię rozwiązań językowo-stylistycznych i kompozycyjnych, jak także opisując typy i repertuar gatunkowy literatury. Wyodrębnione działy poetyki opisowej to: stylistyka - systematyzująca brzmieniowe, słowotwórcze, semantyczne (tropy) i składniowe środki ekspresji językowej występujące w tekstach literackich; wersologia (wersyfikacja) - zajmująca się opisem form i sposobów funkcjonowania wiersza, określaniem jego przedmiotów strukturalnych (mechanizmy wersyfikacyjne) i funkcji stylistycznych; genologia - określająca kryteria podziału literatury na typy literackie ( liryka, epika, dramat), opisująca repertuar gatunków i odmian gatunkowych. Poetyka historyczna, która ukształtowała się na granicy historii i teorii literatury, w centrum swojego zainteresowania stawia historyczny postęp form i konwencji literackich, opisuje ich przekształcenia i ewolucyjną zmienność. Poetyka historyczna bada zarówno normy i reguły wyłaniające się z konkretnych tekstów literackich (poetyka immanentna), jak i przejawy świadomości literackiej w manifestach i programach artystycznych (poetyka sformułowana). Drugim, w okolicy teorii dzieła literackiego, obszarem zainteresowania teorii literatury jest teoria procesu historycznoliterackiego (por. Synchronia i diachronia w procesie historycznoliterackim J. Sławińskiego). Próbuje ona ustalić, jakim prawidłowościom podlega poezja w swym historycznym rozwoju, jakie stosunki łączą ją z innymi dziedzinami ludzkiej aktywności estetycznej i szeroko rozumianym życiem społecznym. Teoria procesu historycznoliterackiego określa zasady periodyzacji historycznoliterackiej, precyzuje kryteria pozwalające wyodrębnić takie całości jak moment i prąd literacki, ustala definicja tradycji literackiej i wchodzących w jej skład norm i konwencji literackich. Próbuje także określić systemy rządzące socjalną komunikacją literacką i wskazać na jej cechy specyficzne, opisać możliwe metody oddziaływania i odbioru literatury. Teoria literatury uogólnia i systematyzuje wyniki szczegółowych badań literackich, tworzy kategorie, definicje i terminy używane poprzez historię literatury i krytykę literacką. W literaturoznawczej praktyce badawczej aspekty historyczny i teoretyczny nakładają się na siebie, a faktorem określającym metody uprawiania teorii i historii literatury jest preferowana poprzez badacza orientacja metodologiczna. Metodologia badań literackich (teoria badań literackich) w sensie najogólniejszym to zespół metod określających sposób poznawania, interpretacji i wartościowania literatury pochodny w relacji do wyznawanych poglądów na temat istoty i metody istnienia dzieła literackiego i stosunku literatury z innymi obszarami życia społecznego. Jest także metanaukową refleksją nad instrumentarium pojęciowym i terminologicznym edukacji o poezji, zawiera także w sobie historię doktryn literaturoznawczych. Metodologia badań literackich (a raczej konkretne kierunki metodologiczne) ustala swoistość przedmiotu edukacji o poezji i adaptuje dla potrzeb literaturoznawstwa definicje i sposoby innych dyscyplin humanistycznych (językoznawstwa, psychologii, socjologii, antropologii, filozofii, historii idei). Zróżnicowanie ujęć metodologicznych wynika z ustalenia celów i sposobów wyjaśniania zjawisk literackich (czy szerzej kulturowych). Zainteresowania naukowe mogą być ukierunkowane na poszukiwanie praw i prawidłowości w obrębie badanych faktów literackich (nomotetyzm), bądź na wskazywaniu ich jednostkowości i niepowtarzalności (idiografizm). Badacza może interesować w pierwszej kolejności geneza albo funkcja opisywanych zjawisk, jego celem może być zdystansowany opis albo próba zrozumienia i przeżycia zawartego w tekście humanistycznego sensu, systemowa badanie albo hermeneutyczna interpretacja. Wymienione wyżej metody badania i ujęcia zjawisk literackich współwystępują niejednokrotnie w literaturoznawczej praktyce badawczej. W obrębie XIX- i XX-wiecznej edukacji o poezji odznacza się dwie fundamentalne orientacje metodologiczne - obejmujące sposoby zewnętrzne (genetyczne) i wewnętrzne (immanentne), a kryterium podziału stanowi pogląd na kwestię autonomii literatury i specyfikę jej funkcji socjalnych. Sposoby zewnętrzne (pozytywizm, marksizm, psychoanaliza w badaniach literackich) koncentrują się na genezie zjawisk literackich; wewnętrzne ( formalizm, fenomenologia, strukturalizm) skupiają się na strukturze dzieła literackiego i jego specyficznych funkcjach. Ewolucja badań strukturalno-semiotycznych i przyjęcie perspektywy komunikacyjnej w badaniach nad poezją doprowadziły do zatarcia granicy pomiędzy sposobami wewnętrznymi i zewnętrznymi, a u progu XX wieku pojawiają się nowe kierunki metodologiczne wykraczające poza dotychczasowy paradygmat edukacji o poezji ( dekonstrukcjonizm, feminizm, nowy historyzm, poststrukturalizm). Współcześnie, w szczególności w zachodniej humanistyce, ustalenie "teoria" znaczy interdyscyplinarny (obejmujący lingwistykę, literaturoznawstwo, psychologię, antropologię i filozofię) dyskurs badawczy o charakterze analitycznym i spekulatywnym, kwestionujący definicje uznawane za naturalne (takie jak sedno, język, pismo, tekst, znaczenie, podmiot), którego obiektem są sensotwórcze formy i praktyki komunikacyjne. Por. Poezja a społeczeństwo R. Escarpita, semiotyka radziecka, semiotyka francuska i włoska. TS BIBLIOGRAFIA: J. Culler: Teoria literatury. Przeł. M. Bassaj. Warszawa 1998; M. Głowiński: Od metod zewnętrznych i wewnętrznych do komunikacji literackiej. [w:] Poetyka i okolice. Warszawa 1992; H. Markiewicz: Kluczowe problemy wiedzy o poezji. Kraków 1996; Z. Mitosek: Teorie badań literackich. Przegląd historyczny. Wyd. 3 rozszerz. Warszawa 1995; R. Nycz: Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o poezji. Warszawa 1995; R. Wellek, A. Warren: Teoria literatury. Przeł. J. Krycki, I. Sieradzki, M. Żurowski. Warszawa 1975
Co znaczy NEW CRITICISM:
Porównanie Zobacz Nowa Krytyka nauka o literaturze - podział co znaczy.
Krzyżówka NIETZSCHEGO FRYDERYKA NARODZINY TRAGEDII ALBO GREC:
Dlaczego Zobacz Narodziny tragedii lub grecy i pesymizm F. Nietzschego nauka o literaturze - podział krzyżówka.
Co to jest NOWOMOWA PO POLSKU WEDŁUG MICHAŁA GŁOWIŃSKIEGO:
Jak lepiej został po raz pierwszy użyty poprzez G. Orwella w antyutopii Rok 1984 i oznaczał oficjalny język podporządkowany totalitarnej ideologii państwowej. Potem na gruncie języka literatury i publicystyki nauka o literaturze - podział co to jest.

Czym jest NAUKA O LITERATURZE - PODZIAŁ znaczenie w Leksykon definicja literatura N .

  • Dodano:
  • Autor: