Co znaczy POWIE¦Ć POETYCKA:
Obszerny utwór wierszowany, noszący cechy epickie i liryczne. Epickość powieści poetyckiej znajduje słowo w pierwszej kolejności w skoncentrowanej wokół głównego bohatera warstwie fabularnej, tworzącej niejednorodny ciąg wydarzeń, prezentowanych w sposób wyrywkowy i fragmentaryczny, z licznym lukami fabularnymi, zakłóceniami biegu akcji i inwersjami czasowymi. Celem tych zabiegów jest powstanie, typowego dla omawianego gatunku, nastroju tajemniczości i zagadkowości, otwierającego pole dla wyobraźni czytelnika, co z powodu było jednym z czynników decyzyjnych o atrakcyjności i popularności powieści poetyckiej. Postulatowi niedopowiedzenia podporządkowana jest także kreacja głównego bohatera powieści poetyckiej - człowieka tragicznego, nieprzeciętnego, o silnie zindywidualizowanej osobowości, przeżywającego głęboki dramat i konflikt duchowy, którego istotę stanowi niemożność pogodzenia się z niesprawiedliwością praw rządzących światem. Z niezgody i buntu wobec rzeczywistości wynika osamotnienie bohatera w jego poglądach i działaniach. Rozbudowany wizerunek sfery duchowej bohatera obnaża typową dla istoty ludzkiej sprzeczność myśli i działań, konflikt wartości, brak przekonania co do słuszności podjętych decyzji, niemożność dokonania sprawiedliwego wyboru, skrajność doznań, stan nieustającego napięcia wewnętrznego. Wiąże się to z niekonsekwencją i chaotycznością działań bohatera miotanego sprzecznymi uczuciami, zwykle jednak posłusznego porywom serca, a nie głosowi rozumu. Uczuciem dominującym i determinującym postępowanie bohatera jest regularnie miłość, przedstawiana jako źródło tragedii i nieszczęścia (na przykład w formie konfliktu pomiędzy miłością do ukochanej osoby a miłością do ojczyzny). Wewnętrzna charakterystyka bohatera powieści poetyckiej wiąże gatunek z liryką, obiekt epicki modelu bohatera to historia jego życia, obfitująca w niezwykłe i nie do końca omówione wypadki, której rekonstrukcja jest zadaniem powierzonym czytelnikowi utworu. Następnym wskaźnikiem gatunkowym powieści poetyckiej jest kreacja narratora, którego rola nie ogranicza się jedynie do opowiadania i opisu, ale obejmuje także prawo komentarza przedstawionych wydarzeń i ocenę działań bohaterów. Stworzenie powieści poetyckiej, jej postęp, a również wejście w fazę schyłkową przypadają na epokę romantyzmu. Za niekwestionowanego twórcę i mistrza gatunku uważane jest G. Byrona, autora między innymi Giaura i Korsarza. To z jego utworów wywodzi się przedstawiona koncepcja głównego bohatera powieści poetyckiej, nazwanego od imienia swego artysty bohaterem bajronicznym. Twórczość Byrona wywarła znaczący wpływ na polską powieść poetycką, nie tylko w formie licznych tłumaczeń (między innymi autorstwa A. Mickiewicza) i parafraz, lecz również jako inspiracja i podstawa do oryginalnych realizacji gatunku. Formy genologiczne, które pozwoliły na wykształcenie powieści poetyckiej, to powieść gotycka z jej nastrojem grozy i tajemniczości i powieść w odmianie walterskotowskiej, łącząca wątki historyczne i miłosne. Z twórczości W. Scotta autorzy powieści poetyckiej zaczerpnęli również (ważny dla kształtu gatunku) pomysł wprowadzenia do utworu pierwiastków regionalnych, przez osadzenie akcji w konkretnym obszarze geograficznym (topografia, pejzaż) i wyraźne zarysowanie jego specyfiki kulturowej (język, strój, obyczaje, mentalność mieszkańców, ludowe podania i wierzenia). Owocem związku powieści poetyckiej z kulturą ludową jest także praktyka wplatania w kluczowy tekst utworu ludowych (albo stylizowanych na ludowe) pieśni i ballad (na przykład Pieśń Wajdeloty w Konradzie Wallenrodzie Adama Mickiewicza), a również stosowanie charakterystycznych dla twórczości ludowej form wersyfikacyjnych. Wreszcie sama kanwa fabularna powieści poetyckiej nosi pozory ludowej proweniencji albo także jest autentyczną "pieśnią gminną" przekazywaną z pokolenia na pokolenie (taką opowieścią posłużył się między innymi S. Goszczyński konstruując fabułę Zamku kaniowskiego). Regionalizm świata przedstawionego powieści poetyckiej wiąże się z kolejnymi cechami gatunku: egzotyczną dla czytelników, przeważnie orientalną, scenerią utworu i wątkiem patriotycznym w formie ekspozycji silnego związku uczuciowego bohatera z miejscem, z którego pochodzi i przedstawianą przezeń postawą gotowości poniesienia najwyższej ofiary w obronie ojczyzny. Regionalny, narodowy, orientalny, ludowy i historyczny charakter powieści poetyckiej potwierdzają już same formuły tytułowe najlepszych rodzimych realizacji gatunku - A. Mickiewicza Grażyna. Powieść litewska i Konrad Wallenrod. Powieść historyczna z dziejów litewskich i pruskich, A. Malczewskiego Maria. Powieść ukraińska, J. Słowackiego Lambro. Powstańca grecki, Mnich. Powieść wschodnia, Szanfary. Poemat arabski, Jan Bielecki. Powieść narodowa polska, Hugo. Powieść krzyżacka, Żmija. Romans poetyczny z podań ukraińskich w sześciu pieśni. Wymienione tu pierwsze polskie powieści poetyckie okazały się zarazem ostatnimi godnymi uwagi, reprezentując (odpowiednio z opinią M. Ursela) "najwyższy poziom artystyczny i ideowy, nieosiągalny w zasadzie dla ich naśladowców i następców". IGW BIBLIOGRAFIA: M. Kridl: Wstęp. [w:] J. Słowacki: Powieści poetyckie. Wrocław 1949; M. Maciejewski: Narodziny powieści poetyckiej w Polsce. Wrocław 1970; W. Ostrowski: Powieść poetycka. "Zagadnienia Rodzajów Literackich" 1964, z. 1; R. Przybylski: Wstęp. [w:] A. Malczewski: Maria. Wrocław 1958; M. Ursel: Wstęp. [w:] J. Słowacki: Powieści poetyckie. Wrocław 1986
- Co znaczy POEMAT DYGRESYJNY:
- Porównanie Zobacz dygresja powie¦ć poetycka co znaczy.
- Krzyżówka PROZAIZM:
- Dlaczego literaturze czy prozy wyrazu potocznego, ujawniające się jako wyraźny dysonans w porównaniu z całym tekstem. Przykład: śledź mi jak dyszel stanął w krtani (Gałczyński, Pięć donosów). JP powie¦ć poetycka krzyżówka.
- Co to jest PSYCHOLOGIA TWÓRCZO¦CI:
- Jak lepiej Por. poezja a psychologia powie¦ć poetycka co to jest.
Czym jest POWIE¦Ć POETYCKA znaczenie w Leksykon definicja literatura P .