Definicja ¦REDNIÓWKA

Co znaczy ¦REDNIÓWKA: Dział wewnątrzwersowy, pojawiający się w wierszach pisanych regularnym kodem metrycznym (wiersz sylabiczny, wiersz sylabotoniczny, wiersz toniczny), którego usytuowanie nadaje kształt intonacji wierszowej w wersie. Zbiega się on przeważnie z granicą jakiejś całostki zdaniowej (aczkolwiek nie to jest zasadniczą regułą, ponieważ może wypadać także wewnątrz danej całostki zdaniowej). ¦redniówka rozdziela wers na dwa człony (hemistychy albo odmiennie półwersy) - przedśredniówkowy i pośredniówkowy, na przykład Litwo! Ojczyzno moja! || ty jesteś jak zdrowie: 13 (7+6) Ile cię trzeba cenić, || ten tylko się dowie, 13 (7+6) Kto cię stracił. Dziś piękność || twą w całej ozdobie 13 (7+6) Widzę i opisuję, || ponieważ tęsknię po tobie. 13 (7+6) A. Mickiewicz: Pan Tadeusz W wierszu sylabicznym średniówka jest jednym z fundamentalnych przedmiotów wierszotwórczych, nie mniej jednak pojawia się zawsze w wersach dłuższych niż ośmiozgłoskowe. Przeważnie w wierszu sylabicznym średniówkę poprzedza akcent paroksytoniczny (średniówka ?Xeńska), lecz zdarza się również oksytoniczny (średniówka męska). W wierszu sylabotonicznym średniówkę wyznacza koniec wyrazu po określonej liczbie sylab i akcentów metrycznych. W odróżnieniu do wiersza sylabicznego może pojawiać się w układach wersowych krótszych od dziewięciozgłoskowca, na przykład Jak potopu || świata fale, 8 (4+4) Zatrzymane || w swoim biegu, 8 (4+4) Stoją siwe || Tatry w śniegu, 8 (4+4) Aby graniczny || słup zuchwale. 8 (4+4) W. Pol: Pieśń o ziemi W wierszu tonicznym wypada ona w miejscu granicy składniowej po stałej liczbie zestrojów akcentowych, jak na przykład w Odyseuszu J. Tuwima (kreskami pionowymi wyróżnione są zestroje akcentowe, zaś podwójną kreską pionową - średniówka): Noc deszczem | uczer- | niona, || atramen- | towa | ulewa, Rozchlu- | stało się | niebo || ciemnymi | pomy- | jami. Przywiążcie | mnie, | przyjaciele, || do ściany | powro- | zami, Ponieważ w o- | grodzie | syrena || okrutnie, | przeciągle | śpiewa... AD