Postacie historyczne, biografia na A

• Kim był NEIL ARMSTRONG Co zrobił odbył swój pierwszy lot w kosmos jako dow. statku kosmicznego Gemini , a 21 VII 1969 był pierwszym człowiekiem, który stanął na Księżycu armstrong neil.
• Kim był ATENY Co zrobił Attyce, odgrywały czołową rolę w Grecji, zwł. w V-IV przed naszą erą; po zjednoczeniu Attyki w około XIII przed naszą erą monarchia, a od pocz. I tys. przed ateny.
• Kim był ABDULLAH Co zrobił władca Jordanii od 1946. W 1949 zaanektował arab. część Palestyny, zamordowany w meczecie al-Aksa w Jerozolimie 20 VII 1951 w zemście za prowadzenie poufnych abdullah.
• Kim był PIOTR ABELARD Co zrobił artysta tak zwany konceptualizmu, poglądu stwierdzającego, Iż nasza wiedza, a więc definicje ogólne, abstrakcyjne ujawniają się w chwili doświadczenia, a nie w abelard piotr.
• Kim był ABOLICJONIZM Co zrobił zniesienia niewolnictwa, którego pocz. sięgają 1753 i 1775 (Towarzystwo za Zniesieniem Niewolnictwa utworzone poprzez B. Franklina). Rozwijał się zwł. od abolicjonizm.
• Kim był EDWARD ABRAMOWSKI Co zrobił filozof, socjolog i psycholog; studiował w Krakowie i Genewie; należał do przywódców II Proletariatu; w 1892 uczestniczył w zjeździe socjalistów w Paryżu, na abramowski edward.
• Kim był OŚWIECONY ABSOLUTYZM Co zrobił dla XVIII w., w ramach którego król przeprowadza odgórnie konieczne dla państwa reformy, likwidując nie wszystkie instytucje feudalne. Za przedstawicieli a.o absolutyzm oświecony.
• Kim był JOHN ADAMS Co zrobił założycieli USA; współautor Deklaracji niepodległości (1776), głoszącej formalne oddzielenie się kolonii amer. od W. Brytanii i utworzenie Stanów Zjedn. z adams john.
• Kim był QUINCY JOHN ADAMS Co zrobił syn Johna; był posłem w Holandii, Prusach, Rosji (1809-14) i Anglii (1815-17); 1817-25 sekretarz stanu, w 1819 zawarł traktat z Hiszpanią o zakupie Florydy. W adams john quincy.
• Kim był SAMUEL ADAMS Co zrobił założycieli Stanów Zjedn. Organizator oporu przeciw administracji bryt.; inspirator i lider akcji znanej jako bostońskie picie herbaty (tak określono adams samuel.
• Kim był KONRAD ADENAUER Co zrobił 1917-33 burmistrz Kolonii; odsunięty od czynnego życia polit. poprzez reżim nazistowski (podwójnie aresztowany). Po wojnie stał na czele Unii Chrześcijańsko adenauer konrad.
• Kim był WATERGATE AFERA Co zrobił doprowadziło do dymisji prezydenta USA R. Nixona z partii republikańskiej. Kwestia wyszła na jaw 17 VI 1972, gdy w siedzibie partii demokratycznej w hotelu afera watergate.
• Kim był NARODOWY KONGRES AFRYKAŃSKI Co zrobił ludności Południowej Afryki utworzona w 1912; występowała przeciw systemowi segregacji rasowej ( apartheid); początkowo odwoływała się do pokojowych metod afrykański kongres narodowy.
• Kim był AGENCJA POLSKA W LOZANNIE Co zrobił poprzez E. Piltza i M. Seydę organizacja informująca rządy zachodnie, a zwł. zaopatrująca prasę w materiały o Polsce. Pod koniec działania pod wpływem agencja polska w lozannie.
• Kim był ROLNEGO RYNKU AGENCJA Co zrobił założona w 1990 w celu stabilizacji cen rynku rolnego drogą interwencji na giełdach rolnych w razie nadprodukcji albo niedoboru. Zajmuje się między innymi agencja rynku rolnego.
• Kim był AIDS Co zrobił odporności, dolegliwość rozwijająca się w konsekwencji upośledzenia komórek układu odpornościowego poprzez wirus HIV przenoszony poprzez przetaczanie zakażonej aids.
• Kim był KRAKOWSKA AKADEMIA Co zrobił Polsce, założona w 1364 poprzez Kazimierza Wielkiego jako jedna z pierwszych w Europie pod nazwą AK; początkowo posiadała wydziały prawa, medycyny i sztuk akademia krakowska.
• Kim był UMIEJĘTNOŚCI AKADEMIA Co zrobił naukowa w momencie zaborów z siedzibą w Krakowie, utworzona w 1872-73 wskutek przekształcenia Tow. Naukowego Krakowskiego. Łączyła naukowców ze wszystkich akademia umiejętności.
• Kim był ZAMOJSKA AKADEMIA Co zrobił szkoła zał. w 1595 poprzez J. Zamoyskiego w Zamościu, która dzięki wysokiemu poziomowi zyskała ogólnopolską sławę. W 1784 przekształcona w średnią szkołę austr akademia zamojska.
• Kim był FRANCUSKA AKCJA Co zrobił organizacja we Francji. Teoretyk Charles Maurras sterował nią w kierunku skrajnego nacjonalizmu, antyparlamentaryzmu i monarchizmu. Wywierała poważny wpływ na akcja francuska.
• Kim był KATOLICKA AKCJA Co zrobił hierarchii kościelnej, rozwijający się od końca XIX w. w państwach euro., miał na celu zahamowanie laicyzacji, odnowienie życia katol. w rodzinie i akcja katolicka.
• Kim był WISŁA AKCJA Co zrobił masowymi wysiedleniami ludności ukr. z terenów Rzeszowszczyzny przeprowadzone latem 1947 w celu zlikwidowania społecznego zaplecza dla oddziałów UPA. Akcja akcja "wisła".
• Kim był AKT 5 LISTOPADA 1916 Co zrobił gubernatorów okupowanego poprzez Niemcy i Austro-Węgry Królestwa Pol. zapowiadająca w imieniu cesarzy tych państw utworzenie samodzielnej Polski z dziedziczną akt 5 listopada 1916.
• Kim był FATAH AL Co zrobił Palestyńczyków powstała w 1958. W 1964 rozpoczęła akcje bojowe przeciw Izraelowi. W latach 60. najmocniejsza z organizacji palestyńskich wzięła pod kontrolę al fatah.
• Kim był WIELKI AL Co zrobił szach pers. (od 1587). Znakomity król pers. z dyn. Safawidów. Prowadził zwycięskie wojny z Turcją. Wyparł Portugalczyków z Zat. Perskiej. Zreformował kraj pers al wielki.
• Kim był ALAMAJN AL Co zrobił od Aleksandrii, słynne z przełomowej bitwy, która zadecydowała o losach Egiptu w II wojnie świat. i stanowiła zwrot w całej kampanii afrykańskiej. 31 VIII al-alamajn.
• Kim był I ALBERT Co zrobił ataku niem. w VIII 1914 stanął na czele armii belg., dowodząc nią w trakcie I wojny świat.; podejmował próby zakończenia wojny na drodze dyplomatycznej. Po albert i.
• Kim był CHRZCICIEL JAN ALBERTRANDI Co zrobił jezuita, zwolennik oświecenia; 1765 współzałożyciel Monitora , red. Zabaw Przyjemnych i Pożytecznych , od 1773 lektor Stanisława Augusta. Uczestniczył w albertrandi jan chrzciciel.
• Kim był EST IACTA ALEA Co zrobił rzucone ; słynne zdanie Cezara Juliusza wypowiedziane w okresie przekraczania na czele wojsk granic Italii (rzeki Rubikon) w 49 przed naszą erą w celu objęcia "alea iacta est".
• Kim był ROMANOW I ALEKSANDER Co zrobił Polski od 1815, syn Pawła I, brat Mikołaja I. W pierwszym okresie rządów prowadził politykę liberalną, zorganizował szkolnictwo i sądownictwo. W polityce zagr aleksander i romanow.
• Kim był ROMANOW III ALEKSANDER Co zrobił Aleksandra II. Prowadził politykę reakcyjną zwł. w zakresie oświaty i kultury, w momencie jego panowania nastąpiło wzmocnienie akcji rusyfikacyjnej wobec aleksander iii romanow.
• Kim był NEWSKI ALEKSANDER Co zrobił w. ks. włodzimierski, z dyn. Rurykowiczów. Po zwycięstwie nad Szwedami w 1240 w bitwie nad Newą dostał przydomek Newski . W 1242 zadał klęskę Krzyżakom w aleksander newski.
• Kim był ALEKSANDER WIELKI, ALEKSANDER MACEDOŃSKI Co zrobił Macedonii, uczeń Arystotelesa. W latach 334-327 przed naszą erą opanował kompletnie kraj pers., a decydujące znaczenie miały tu trzy zwycięskie bitwy: pod aleksander wielki, aleksander macedoński.
• Kim był ROMANOW MICHAJŁOWICZ ALEKSY Co zrobił doprowadził do kodyfikacji prawa (Sobornoje ułożenije), wzmacniając pozycję dworiaństwa (szlachty) wobec chłopów. Stłumił stworzenie Stieńki Razina (1670-71 aleksy michajłowicz romanow.
• Kim był RAMIZ ALIA Co zrobił działacz komunist., od 1982 po Zgonu E. Hodży I sekr. Albańskiej Partii Pracy. Prezydent 1991-92; odsunięty od władzy na fali demokr. przemian w państwach alia ramiz.
• Kim był SALVADOR ALLENDE Co zrobił wielokrotnie wybierany deputowanym, pełnił również urząd min. zdrowia w latach 1939-41. Kilkakrotnie bez sukcesu ubiegał się o urząd prezydenta; prezydent od 4 allende salvador.
• Kim był LOTARYNGIA I ALZACJA Co zrobił położone na lewym brzegu Renu. Do XVII w. należały do Rzeszy, w 1648 częściowo, a po rewolucji franc. (1789) kompletnie włączone do Francji. Po klęsce alzacja i lotaryngia.
• Kim był SŁOWIAŃSKI ALFABET Co zrobił głagolica; zobacz kraj wielkomorawskie alfabet słowiański.
• Kim był INTERNATIONAL AMNESTY Co zrobił 1961 w Londynie, zajmująca się pomocą represjonowanym za przekonania i pilnowaniem przestrzegania praw człowieka na całym świecie. Złożona jest z amnesty international.
• Kim był RE AMON Co zrobił powstał z połączenia Amona i Re; tendencja ta ukazuje jedno z fundamentalnych przesłań religii w staroż. Egipcie, Iż te same siły boskie objawiają się pod amon-re.
• Kim był ANARCHIZM Co zrobił rozwijający się raczej w XIX w., uznający kraj i wszelaką władzę polit. za źródło ucisku i wyzysku jednostki ludzkiej. Postulował likwidację państwa anarchizm.
• Kim był ANGLIKANIZM Co zrobił państwowego Kościoła w Anglii, wprowadzonego poprzez parlament w 1534 z inicjatywy króla Henryka VIII. A. odrzuca zwierzchność papieża, kult świętych, celibat anglikanizm.
• Kim był DOMOWA WOJNA ANGIELSKA Co zrobił angielskiego: (1641-58), konflikt wewn. w Anglii wywołany walką opozycji parlamentarnej i rel. ( purytanie) z absolutystycznymi dążeniami Karola I. Po stronie angielska wojna domowa.
• Kim był ANIMIZM Co zrobił religiom pradziejowym i dzisiejszym ludom, które trwają na niskim etapie rozwoju cywilizacyjnego. Animizm bazuje na wierze w obecność duchów i dusz w całym animizm.
• Kim był BOLEYN ANNA Co zrobił angielskiego: Henryka VIII; dążenie do małżeństwa z A.B. skłoniło Henryka do zerwania z papiestwem i doprowadziło do schizmy Kościoła z angielskiego: Potem anna boleyn.
• Kim był IWANOWNA ANNA Co zrobił przyrodniego brata Piotra I. Wdowa po księciu kurlandzkim Fryderyku Wilhelmie Kettlerze. Caryca ros. od 1730, dzięki poparciu szlachty dokonała anna iwanowna.
• Kim był ANSCHLUSS Co zrobił stosowany na ustalenie przyłączenia Austrii do Niemiec 13 III 1938. Do połączenia obu państw dążyły różne siły polit. po obu stronach granicy już po I wojnie anschluss.
• Kim był JÓZSEF ANTALL Co zrobił pierwszego demokr. rządu po upadku komunist. dyktatury w 1990. Przedtem brał udział w stworzeniu węg. 1956, za co był represjonowany. Do życia polit. wrócił w antall józsef.
• Kim był MAREK ANTONIUSZ Co zrobił stronnik Cezara Juliusza, triumwir, od 37 zarządzał prowincjami wschodnimi, poślubił słynną z piękności ostatnią królową Egiptu Kleopatrę, co wpłynęło na antoniusz marek.
• Kim był ANTROPOGENEZA Co zrobił człowieka ( uczłowieczenia zwierzęcia). Dokonał się ewolucyjnie - fazy: australopitek, człowiek uzdolniony ( homo habilis), pitekantrop ( homo erectus antropogeneza.
• Kim był ANTYK Co zrobił akcja polskich władz podziemnych w latach 1943-44 mająca na celu pokonywanie propagandy komunist. i PPR, traktowanej jako agentura sowiecka "antyk".
• Kim był ANTYKLERYKALIZM Co zrobił udziału Kościoła i duchowieństwa w działalności państwowej i w życiu społ., w XIX w. przeważnie reprezentowane poprzez liberałów i socjalistów, a wyrażające antyklerykalizm.
• Kim był APARTHEID Co zrobił w Republice Południowej Afryki, ograniczający prawa kolorowej ludności tego państwie, wprowadzony po wyborach powszechnych w 1948 poprzez ustawę. Potępiony apartheid.
• Kim był APOKALIPSA Co zrobił z ksiąg zaliczonych do Nowego Testamentu, wiązana z osobą ucznia Jezusa Chrystusa, św. Jana Apostoła, zawiera proroczą wizję losów Kościoła przy końcu świata apokalipsa.
• Kim był APOKALIPSA Co zrobił chrześcijaństwie utwór należący do tak zwany apokaliptyki, a więc literatury odkrywającej w sposób prorocki i symboliczny wizję przyszłości, zazwyczaj pełną apokalipsa.
• Kim był ARCYBISKUPSTWO Co zrobił odmiennie metropolia, archidiecezja, w Kościele rzymskokatolickim jednostka terytorialna nadrzędna wobec biskupstwa arcybiskupstwo.
• Kim był L ALEKSANDR APUCHTIN Co zrobił szkolnego (który obejmował całe Królestwo Pol.) w 1879-97. Wprowadził całkowitą rusyfikację szkolnictwa (po 1880 język ros. obowiązywał w szkołach wszystkich apuchtin aleksandr l..
• Kim był ARABOWIE Co zrobił się językiem arab., zamieszkiwali pierwotnie Płw. Arabski, w VII w. zjednoczeni poprzez islam rozpoczęli budowę potężnego państwa teokratycznego. Zapoczątkował arabowie.
• Kim był JASER ARAFAT Co zrobił Organizacji Wyzwolenia Palestyny (OWP). Walczył o niezależność Palestyny od czasów wojny z Izraelem w 1948. Był założycielem zbrojnej organizacji al-Fatah arafat jaser.
• Kim był A ALEKSIEJ ARAKCZEJEW Co zrobił 1806-10 min. wojny; faworyt Aleksandra I. W latach 1815-25 naprawdę rządził w Rosji; ograniczył kompetencję kolegialnych instytucji państwowych, rozciągnął arakczejew aleksiej a..
• Kim był TOMASZ ARCISZEWSKI Co zrobił socjalist. Od 1896 w PPS, jeden z przywódców Organizacji Bojowej PPS, min. w rządach I. Daszyńskiego i J. Moraczewskiego, poseł na sejm 1919-35. Od 1931 arciszewski tomasz.
• Kim był GNIEŹNIEŃSKIE ARCYBISKUPSTWO Co zrobił arcybiskupstwo zał. w 1000 ( zjazd gnieźnieński). W 1136 na mocy bulli papieża Innocentego II a.g. obroniło własne prawa do zwierzchności nad biskupami pol arcybiskupstwo gnieźnieńskie.
• Kim był AREOPAG Co zrobił najdawniejsza porada państwowa zbierająca się na wzgórzu Aresa (stąd nazwa). W momencie monarchii tworzyli ją przedstawiciele rodów, potem archonci (najwyżsi areopag.
• Kim był ARIOWIE Co zrobił koczowniczych plemion indoeuropejskich, które w poł. II tys. przed naszą erą opanowały dolinę Indusu, a w pocz. I tys. przed naszą erą dolinę Gangesu ariowie.
• Kim był ARBITRAŻ Co zrobił polubowne postępowanie rozjemcze wykonywane opierając się na poszanowania prawa za zgodą obu zainteresowanych stron arbitraż.
• Kim był ARYMAN Co zrobił w zoroastryzmie bóg ciemności, uosobienie zła, lider złych duchów, toczący odwieczny bój z Ahura Mazdą aryman.
• Kim był HALLERA ARMIA Co zrobił Polskiej we Francji 1917-18 tworzonej z Polaków wywodzących się z oddziałów ros., z emigracji na Zachodzie (zwł. USA) i z jeńców niem. narodowości pol armia hallera.
• Kim był KRAJOWA ARMIA Co zrobił powstała 14 II 1942 ze Związku Walki Zbrojnej, która miała scalić wszystkie organizacje wojsk. uznające rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie. Celem armia krajowa.
• Kim był LUDOWA ARMIA Co zrobił utworzona poprzez Krajową Radę Narodową na bazie Gwardii Ludowej. Dow. M. Rola-Żymierski. Organizowała zamachy przeciw Niemcom i oddziały partyzanckie. W 1944 armia ludowa.
• Kim był ARMIA POLSKA W ZSRR Co zrobił opierając się na układu Sikorski-Majski i umowy wojsk. z 14 VIII 1941 na początku na wsch. od Wołgi (Buzułuk), później w Uzbekistanie. Dow. gen. W. Anders armia polska w zsrr.
• Kim był ARYSTOKRACJA Co zrobił w Grecji, gdzie władza należała do przedstawicieli możnych rodów szczycących się pochodzeniem od legendarnego przodka; w dobie nowoż. warstwa społeczeństwa, do arystokracja.
• Kim był ARYSTOTELES Co zrobił genialny filozof gr., uczeń Platona, wychowawca Aleksandra Wielkiego, w 335 przed naszą erą założył swoją szkołę w Likejonie; wprowadził sporo terminów i metod arystoteles.
• Kim był AL ASAD Co zrobił Syrii od 1971, przedtem gen., dow. sił lotniczych w 1963-71, min. obrony od 1966, premier od 1970, lider lewego skrzydła partii BAAS. Poprzez sporo lat asad, al.
• Kim był ASEAN Co zrobił państwa Azji Południowo-Wschodniej, utworzony 8 VIII 1967 poprzez Filipiny, Indonezję, Malezję, Singapur, Tajlandię, obejmujący od I 1984 również Brunei, a od asean.
• Kim był ATEŃSKI ZWIĄZEK MORSKI I Co zrobił założony w 478/477 przed naszą erą pod przewodnictwem Aten w celu oswobodzenia spod panowania pers. miast- -krajów gr. w Azji Mniejszej, nie uległ on jednak ateński związek morski i.
• Kim był AUBIGNE THEODORE AGRIPPA D' Co zrobił franc. historyk i pisarz, obrońca hugenotów. Głównym dziełem jest Les tragiques aubigne theodore agrippa d'.
• Kim był AUGUST III SAS, FRYDERYK AUGUST III Co zrobił książę-elektor saski i władca Polski od 1733. Pozbawiony umiejętności polit. Odpowiedzialny za zniszczenie Saksonii w okresie wojny o sukcesję austr. i wojny august iii sas, fryderyk august iii.
• Kim był WĘGRY AUSTRO Co zrobił ustalenie monarchii habsburskiej, kiedy to pomiędzy Cesarstwem Austriackim a Królestwem Węgierskim powstała unia realna. Wspólne dla obu krajów były: monarcha austro-węgry.
• Kim był AGORA Co zrobił termin oznaczający zebranie obywateli decydujące o kwestiach polit. i sądowych, w dalszym ciągu miejsce zgromadzeń: centralny plac miasta, targ, świątynie itd agora.
• Kim był GALICJI AUTONOMIA Co zrobił polit. nadane Polakom w zaborze austr. w latach 1860-73 w momencie przekształceń ustrojowych monarchii habsburskiej w kraj dualistyczne Austro-Węgry (dyplom autonomia galicji.
• Kim był AUTORYTARYZM Co zrobił mechanizm ustrojowy oparty na nie kontrolowanej władzy jednostki albo ekipy, jednak w odróżnieniu do totalitaryzmu nie dążący do pełnej kontroli życia obywateli autorytaryzm.
• Kim był AWARZY Co zrobił azjatycki lud koczowniczy, od VI w. zajmowali tereny nad środk. Dunajem, założyli kraj rozbite poprzez Karola Wielkiego (796), ślad po nich zaginął w IX w awarzy.
• Kim był AZTEKOWIE Co zrobił XIII do XV w. silnie zmilitaryzowany, lecz o dość luźnej organizacji społ., której kluczową fundamentem był klan. Te łączyły się w niezależne plemiona aztekowie.
• Kim był MIAST AGRARYZACJA Co zrobił w Rzeczypospolitej po okresie wojen XVII w. mechanizm straty poprzez mniejsze miasta charakteru rzemieślniczo-handlowego na rzecz zajęć roln agraryzacja miast.
• Kim był HABSBURG II ALBRECHT Co zrobił książę austr. od 1404 i władca niem. od 1438, ponadto w 1437 objął trony czes. i węg. po Zgonu swego teścia Zygmunta Luksemburskiego albrecht ii habsburg.
• Kim był ARYSTOFANES Co zrobił komediopisarz gr., uprawiał satyrę polit., poruszał kwestie codzienne; gł. dzieła to między innymi Rycerze, Ptaki, Żaby, Bogactwo arystofanes.
• Kim był POLITYCZNY AZYL Co zrobił schronienie w regionie jakiegoś państwa udzielane osobom prześladowanym we własnym państwie z racji na ich działalność polit azyl polityczny.
• Kim był AFRODYTA Co zrobił w mitol. gr. bogini miłości zmysłowej, piękna i zniewalającego wdzięku; patronka żeglarzy afrodyta.
• Kim był AJSCHYLOS Co zrobił tragediopisarz uznany za twórcę klasycznej tragedii greckiej, gł. dzieła to między innymi Persowie, Agamemnon, Prometeusz skowany ajschylos.
• Kim był AKKON Co zrobił ostatnia twierdza krzyżowców w Ziemi Świętej utrzymana poprzez nich do 1292. Zobacz także krucjaty akkon.
• Kim był ARTUR Co zrobił legendarny celtycki władca Brytanii, gł. bohater cyklu opowieści rycerskich, zwł. z angielskiego: legend o królu Arturze i rycerzach Okrągłego Stołu artur.
• Kim był ASSUR Co zrobił najstarsza stolica Asyrii, również imię naczelne czczonego tam boga assur.
• Kim był AUGUST Co zrobił rzym. w staroż. nawiązując do przydomka nadanego Oktawianowi ( Oktawian August) poprzez senat w 27 przed naszą erą, gwarantującego mu cześć religijną august.
• Kim był ARYJCZYCY Co zrobił termin stosowany w hitlerowskiej III Rzeszy na ustalenie osób, które w odróżnieniu do Żydów zachowały pełnię praw obywatelskich aryjczycy.
• Kim był ROMANOW II ALEKSANDER Co zrobił Mikołaja I; po klęsce w wojnie krymskiej przeprowadził liberalne reformy: uwłaszczeniową (1861), w ramach której zniesiono poddaństwo chłopów i zadecydowano o aleksander ii romanow.
• Kim był ATENA Co zrobił edukacji i sztuki, patronka bohaterów, rodzin, bogini wojny o słuszną sprawę i wreszcie opiekunka miasta Ateny, gdzie poświęcono jej świątynię na Akropolu atena.
• Kim był ARANDA PEDRO PABLO HR. Co zrobił hiszp. polityk, zwolennik absolutyzmu oświeconego, szef rządu (1765-79). Zwalczał inkwizycję; doprowadził do wypędzenia jezuitów z Hiszpanii aranda pedro pablo hr..
• Kim był ARIANIE Co zrobił zwolennicy arianizmu. Zobacz także bracia polscy arianie.
• Kim był ATEIZM Co zrobił pogląd zaprzeczający istnieniu Boga ateizm.
• Kim był BREMY Z ADAM Co zrobił niem. kronikarz, jego Dzieje diecezji hamburskiej zawierają cenne dane o pn. Europie (w tym Słowiańszczyźnie adam z bremy.
• Kim był AUTOKRACJA Co zrobił sprawowanie niegraniczonej władzy poprzez jednostkę albo grupę ludzi; samowładztwo autokracja.
• Kim był APOTEOZA Co zrobił w staroż. urzędowe zaliczenie człowieka, zwł. cesarzy rzym. w poczet bogów apoteoza.
• Kim był ANDERSA ARMIA Co zrobił popularna nazwa Armii Polskiej w ZSRR (1941-42 armia andersa.
• Kim był ARPADOWIE Co zrobił dyn. książąt i królów (od 1001) węg., panująca od początku państwa do 1301; nazwa od jej założyciela Arpada, pierwszego władcy Węgier w 889-907 arpadowie.
• Kim był AWICENA, AWICENNA, WŁAŚC. IBN SINA Co zrobił filozof i doktor irański, słynny w Europie średniow. jako komentator myśli Arystotelesa, wpłynął na scholastykę awicena, awicenna, właśc. ibn sina.
• Kim był ANARCHIA Co zrobił chaos społ. i polit. w kraju, występujący przeważnie po wojnach, rewolucjach i in. wstrząsach anarchia.
• Kim był APSYDA Co zrobił w architekturze kościelnej półkoliste albo wieloboczne, zawierające ołtarz, pomieszczenie (wnęka), zamykające nawę albo prezbiterium apsyda.
• Kim był KANTY JAN ANDRUSIKIEWICZ Co zrobił stworzenia chochołowskiego 1846; od 1833 nauczyciel parafialny i organista w Chochołowie; prowadził pośród górali agitację demokr., przygotowywał ich do andrusikiewicz jan kanty.
• Kim był AUREOLA Co zrobił świetlisty, zazwyczaj złoty krąg otaczający na wizerunkach głowę władców (zwł. cesarzy) i świętych aureola.
• Kim był II ABDULHAMID Co zrobił 1876 ogłosił pierwszą tur. konstytucję i powołał dwuizbowy parlament, po wojnie z Rosją 1877-78 przywrócił rządy despotyczne, przeprowadził jednak reformy abdulhamid ii.
• Kim był ALEMBERT JEAN LE ROND D' Co zrobił franc. filozof, matematyk, dziennikarz epoki oświecenia, współred. Ogromnej encyklopedii francuskiej alembert jean le rond d'.
• Kim był APPEASEMENT Co zrobił określający politykę bryt. lat 1936-39, której głównym celem było utrzymanie pokoju, a ceną ustępstwa wobec posunięć Hitlera. Za start jej uważane jest appeasement.
• Kim był GIULIO ANDREOTTI Co zrobił poprzez długie lata poczynając od 1944 jedna z czołowych postaci wł. życia polit. W czasie swej kariery polit. kierował większością ministerstw andreotti giulio.
• Kim był ANZUK Co zrobił 1971, ?Xączący Australię, Nową Zelandię i W. Brytanię w celu obrony niezależności Singapuru i Malezji. Sojusz stracił na znaczeniu po wycofaniu z terytorium anzuk.
• Kim był PRASKIE ARTYKUŁY Co zrobił tak zwany cztery artykuły praskie. Zobacz husytyzm artykuły praskie.
• Kim był ŚW AUGUSTYN Co zrobił myśliciel chrześcijaństwa, filozof i teolog, czerpiący z platonizmu, nauczyciel retoryki w Rzymie i Mediolanie, a potem bp w Hipponie (Afryka Pn.); jego dzieła augustyn św..
• Kim był AURANGZEB Co zrobił król Indii z dyn. Ogromnych Mogołów (od 1658). Za jego panowania Indie osiągnęły szczyt potęgi aurangzeb.
• Kim był ARIANIZM Co zrobił herezji w dziejach Kościoła katolickiego zapoczątkowana poprzez duchownego z Aleksandrii, Ariusza (około 256-336), sekta zanikła w VII w. Ariusz zaprzeczał arianizm.
• Kim był ARTEMIDA Co zrobił dziką przyrodą, zwł. zwierzyną łowną, wyobrażano ją sobie w formie dziewczęcej, z ekwipunkiem łowieckim; patronka myśliwych. Ponadto widziano w niej boginię artemida.
• Kim był ANEKSJA BOŚNI I HERCEGOWINY Co zrobił berlińskiego (1878) kończącego wojnę ros.-tur. Austro-Węgry dostały prawo wojsk. okupacji B. i H. (będących prawnie nadal własnością Turcji). W 1908 po aneksja bośni i hercegowiny.
• Kim był SPOŁECZNYCH NAUK AKADEMIA Co zrobił wyższa uczelnia kształcąca kadry dla PZPR i administracji PRL w latach 1984-90 akademia nauk społecznych.
• Kim był AUGUST II MOCNY, FRYDERYK AUGUST WETTYN Co zrobił władca Polski od 1697. Jako elektor saski zawarł sojusz z Danią i Rosją przeciw Szwecji. Pobity poprzez Szwedów pod Rygą (1701), Kliszowem (1702), zmuszony do august ii mocny, fryderyk august wettyn.
• Kim był PRZYMIERZA ARKA Co zrobił judaizmie; była to złocona skrzynia ozdobiona wizerunkami cherubinów (istot anielskich), gdzie przechowywano tablice kamienne z wyrytym tekstem Dziesięciu arka przymierza.
• Kim był ARCHIWUM Co zrobił przechowywania akt i dokumentów, które na co dzień nie są przydatne, ale zasługują na zachowanie z racji na dokumentowanie praw kupionych albo znaczenie archiwum.
• Kim był STANISŁAW ADAMSKI Co zrobił działacz społ. Zasłużony dla pracy nar. w zaborze prus. przed I wojną świat. Artysta pol. chrześc. związków zawodowych i spółdzielni kredytowych. W momencie adamski stanisław.
• Kim był HENRYKOWSKIE ARTYKUŁY Co zrobił króla-elekta zasady ustrojowe państwa uchwalone w 1573 na polu elekcyjnym pod Warszawą. Władca miał zwoływać sejmy co 2 lata na 6 tygodni, zawierać małżeństwa artykuły henrykowskie.
• Kim był JAGIELLONKA ANNA Co zrobił Augusta, ogłoszona królową Polski (1575), żona Stefana Batorego (1575), pozbawiona talentów polit., po Zgonu Stefana Batorego wycofała się z życia polit anna jagiellonka.
• Kim był AKAD Co zrobił pierwszych znanych historycznie Semitów) w środk. Mezopotamii w 2 poł. III tys. przed naszą erą; w drodze podboju objęło także posiadłości Sumerów; upadło akad.
• Kim był AGRARYZM Co zrobił powstała w Niemczech w 2 poł. XIX w., na przeł. XIX i XX w. rozwinęła się w innych państwach, między innymi w Szwajcarii, Danii, USA, później także agraryzm.
• Kim był ASYRIA Co zrobił założone u progu II tys. przed naszą erą w pn. Mezopotamii, istniało do 612 przed naszą erą Kolebką A. było miasto Assur, istotne centrum stanowiła Niniwa asyria.
• Kim był APPIAN Co zrobił historyk gr. z Aleksandrii (Egipt), napisał Historię rzymską obejmującą moment od założenia Rzymu do czasów mu współczesnych appian.
• Kim był REWOLUCJA AKSAMITNA Co zrobił Czechosłowacji z rąk komunistów poprzez demokratyczną opozycję wskutek dwunastodniowych (17-28 XI) nieustannych masowych demonstracji w całym państwie "aksamitna rewolucja".
• Kim był MAZDA AHURA Co zrobił w zoroastryzmie bóg światłości, stwórca wszystkiego, uosobienie odwiecznego dobra, zmagający się ze złem upostaciowanym w Arymanie ahura mazda.
• Kim był AGENCJA WŁASNOŚCI ROLNEJ SKARBU PAŃSTWA Co zrobił powołana po 1990 w celu kierowania gruntami byłych państwowych gospodarstw rolnych. Prowadzi także sprzedaż tych gruntów agencja własności rolnej skarbu państwa.
• Kim był ABDYKACJA Co zrobił zrzeczenie się tronu poprzez monarchę. W Polsce abdykował na przykład Stanisław August Poniatowski po III rozbiorze (1795 abdykacja.
• Kim był ABOLICJA Co zrobił kary za popełnione albo domniemane przestępstwa; w PRL ogłoszono a. 13 XII 1981 po wprowadzeniu stanu wojennego; 2. przyznanie wolności niewolnikowi abolicja.
• Kim był ABORDAŻ Co zrobił sposób walki morskiej opierający na sczepieniu się burtami wrogich okrętów i na walce wręcz na pokładach abordaż.
• Kim był ABSOLUTYZM Co zrobił forma rządów, gdzie król skupia w swych rękach pełnię nie kontrolowanej władzy absolutyzm.
• Kim był ACHEMENIDZI Co zrobił staroż. dynastia panująca w Persji około 550-330 przed naszą erą Zobacz także Cyrus II Starszy; Dariusz I Ogromny; Kserkses I; Persja achemenidzi.
• Kim był DOMINIUM ABSOLUTUM Co zrobił panowanie absolutne. W Rzeczypospolitej XVI-XVIII w. zarzut wysuwany poprzez szlachtę wobec monarchy dążącego do wzmocnienia władzy królewskiej absolutum dominium.
• Kim był SETTLEMENT OF ACT Co zrobił uchwalona poprzez parlament z angielskiego: umacniała przewagę parlamentu nad władcą i dziedziczenie dyn. hanowerskiej w W. Brytanii act of settlement.
• Kim był ADAMPOL Co zrobił nieopodal Stambułu; zał. w 1842 poprzez M. Czajkowskiego, gł. agenta Adama J. Czartoryskiego (nazwa A. od imienia Adam). Początkowo w A. lokowano wyłącznie adampol.
• Kim był VICTOR ADLER Co zrobił socjaldemokrata. W latach 1899-1918 przewodn. Socjaldemokr. Partii Austrii, jeden z gł. przedstawicieli austromarksizmu. Od 1905 poseł do Porady Państwa, lider adler victor.
• Kim był LEXA ALOYS AEHRENTAL Co zrobił węg.; 1899-1906 ambasador w Petersburgu, od X 1906 min. spraw zagr., dążył do porozumienia z Rosją na Bałkanach, lecz równocześnie chciał wzmocnić wpływy aehrental aloys lexa.
• Kim był ŻELAZO AFERA Co zrobił w czasach PRL kontakty polskiego Ministerstwa Spraw Wewn. ze światem przestępczym na Zachodzie, opierające na zdobywaniu środków materialnych do realizacji afera "żelazo".
• Kim był AFRYKANERZY Co zrobił XVII w. na terenie dzisiejszej Republiki Południowej Afryki. Na przestrzeni kilku wieków stworzyli własny język, a również politykę segregacji rasowej afrykanerzy.
• Kim był AGENCJA Co zrobił utworzona w 1794 w Paryżu poprzez umiarkowanych działaczy insurekcji kościuszkowskiej skupionych wokół F. Barssa (w okresie insurekcji był przedstawicielem agencja.
• Kim był AGGIORNAMENTO Co zrobił ustalenie symbolizujące próby unowocześnienia metod pracy Kościoła katol. dokonane na Soborze Watykańskim II (1962-65 aggiornamento.
• Kim był AJAKS Co zrobił Iliady ( Homer), syn króla Salaminy, uczestnik wojny trojańskiej, nieustraszony w walce; po przyznaniu zbroi Achillesa Odysowi wpadł w szał i wyrżnął stado ajaks.
• Kim był AKADEMIA MEDYKO-CHIRURGICZNA W WARSZAWIE Co zrobił lekarzy i farmaceutów, utworzona w 1857; miała prawo nadawania stopni naukowych, rozwiązana w 1862 wspólnie z powstaniem Szkoły Głównej Warszawskiej. Studenci akademia medyko-chirurgiczna w warszawie.
• Kim był PLATOŃSKA AKADEMIA Co zrobił poprzez Platona około 387 przed naszą erą w Atenach, przetrwała do 529 n.e., rozwijając rozmaite kierunki filoz., normalnie nawiązujące do edukacji założyciela akademia platońska.
• Kim był RAKOWSKA AKADEMIA Co zrobił szkoła założona w 1602 w Rakowie poprzez braci polskich, grupowała wybitnych wykładowców, wyróżniała się wysokim poziomem nauczania akademia rakowska.
• Kim był WILEŃSKA AKADEMIA Co zrobił w 1579 poprzez Stefana Batorego do rangi akademii. Pierwszym rektorem był ks. Piotr Skarga. Od 1780 Szkoła Kluczowa Litewska, a w dalszym ciągu uniwersytet. W akademia wileńska.
• Kim był KBWE KOŃCOWY AKT Co zrobił dokument podpisany poprzez przywódców 35 krajów w 1975 na zakończenie obrad KBWE akt końcowy kbwe.
• Kim był AUKSZTOTA Co zrobił dawna nazwa Litwy właściwej, nad średnim biegiem Niemna; kolebka państwa litewskiego. Zobacz mapka Bałtowie s. 37 auksztota.
• Kim był AKBAR DŻELAL ED-DIN MUHAMMAD Co zrobił wnuk Babura z dyn. Ogromnych Mogołów; zjednoczył Indie; zreformował administrację, wprowadzając urzędy wicekrólów akbar dżelal ed-din muhammad.
• Kim był SOLIDARNOŚĆ WYBORCZA AKCJA Co zrobił kilkudziesięciu partii centroprawicowych i NSZZ Solidarność , powołana do życia w 1996 z decyzyjnym głosem (około 50% udziałów) związku zawodowego Solidarność akcja wyborcza "solidarność".
• Kim był AKROPOL Co zrobił w miastach staroż. Grecji część położona najwyżej, na początku o charakterze obronnym, potem mieściły się tam świątynie akropol.
• Kim był ALBA FERNANDO DE TOLEDO Co zrobił namiestnik Niderlanów. Zasłynął z brutalnego postępowania z opozycją niderl. w 1566-73. Usiłował zreformować armię hiszp., kładąc nacisk na zastosowanie w alba fernando de toledo.
• Kim był NAWIGACYJNY AKT Co zrobił parlament z angielskiego: zabraniająca przywozu do W. Brytanii towarów na innych statkach niż bryt. albo statkach krajów, gdzie wyroby te zostały wyprodukowane akt nawigacyjny.
• Kim był AKWEDUKT Co zrobił wodociąg wykorzystujący spadek terenu, doprowadzający wodę z odległych źródeł do miast, mógł biec pod ziemią bądź nad nią, umieszczony na systemie arkad akwedukt.
• Kim był AKWITANIA Co zrobił Francji; w staroż. prowincja w rzym. Galii; od 507 w kraju Franków, od VIII w. samodzielne księstwo; 1154-1453 należała do Anglii; w 1472 definitywnie włączona akwitania.
• Kim był AKWIZGRAN Co zrobił stolica Karola Wielkiego, w latach 813-1531 miejsce koronacji królów frankijskich i niem. Słynna kaplica pałacowa Karola Wielkiego stanowi część kościoła akwizgran.
• Kim był ALBERT Co zrobił 1311 organizator i lider buntu niem. mieszczaństwa Krakowa i innych miast Małopolski przeciw Władysławowi Łokietkowi. Celem stłumionego buntu było albert.
• Kim był ARCYKSIĄŻĘ Co zrobił tytuł nadawany poprzez cesarza Karola IV (XIV w.) nie wszystkim władcom niem. Od XVI w. tytuł zastrzeżony dla członków rodziny Habsburgów arcyksiążę.
• Kim był HOHENZOLLERN ALBRECHT Co zrobił Fryderyka margrabiego brandenburskiego, ogromny mistrz zakonu krzyżackiego od 1511, od 1525 po hołdzie pruskim złożonym królowi polskiemu Zygmuntowi Staremu albrecht hohenzollern.
• Kim był NIEDŹWIEDŹ ALBRECHT Co zrobił margrabia Marchii Północnej od 1134, którą w 1157 przekształcił w Marchię Brandenburską, stając się pierwszym margrabią brandenburskim albrecht niedźwiedź.
• Kim był D ALFONSO ALBUQUERQUE Co zrobił admirał portug., jeden z najwybitniejszych portug. zdobywców i artysta portug. imperium w Afryce Wsch. i Azji. Wicekról Indii albuquerque alfonso d'.
• Kim był ALKUIN Co zrobił mnich anglosaski, teolog i filozof, współtwórca tak zwany renesansu karolińskiego, doradca Karola Wielkiego i organizator jego słynnej szkoły pałacowej alkuin.
• Kim był RICARDO RAUL ALFONSIN Co zrobił polityk argent.; w latach 1983-89 pierwszy cywilny prezydent Argentyny i szef rządu po siedmiu latach rządów junty wojsk alfonsin raul ricardo.
• Kim był ALEKSANDER VI, RODRIGO DE BORGIA Co zrobił papież od 1492. Znakomity polityk wł., dążył do wzmocnienia papiestwa. Ogromny mecenas sztuki. Popierał swe dzieci Lukrecję i Cezara Borgiów. Zobacz nepotyzm aleksander vi, rodrigo de borgia.
• Kim był ALGIERIA Co zrobił Afryce. Od 1830 kolonia franc., mimo licznych ruchów antykolonialnych zasiedlana poprzez Francuzów, od 1954 Front Wyzwolenia Narodowego prowadził w niej wojnę algieria.
• Kim był ALLAH Co zrobił imię jedynego Boga w religii islamskiej; zobacz islam allah.
• Kim był AMBASADOR Co zrobił najwyższy rangą przedstawiciel dyplomatyczny państwa za granicą reprezentujący tam jego interesy ambasador.
• Kim był AMFITEATR Co zrobił teatru rozłożona półkoliście na pagórku; w staroż. Rzymie budynek widowiskowy z miejscami dla widzów umieszczonymi wokół areny w formie stopni amfiteatr.
• Kim był AMFORA Co zrobił naczynie z wypalanej gliny o wydłużonym kształcie i dwóch uchwytach; stosowane na przykład w staroż. Grecji i Rzymie jako pojemnik na wino albo oliwę amfora.
• Kim był IDI DADA AMIN Co zrobił podoficer bryt. wojsk kolonialnych. Po przejęciu władzy w 1971 stosował masowy terror (oskarżano go również o kanibalizm). Jeden z najokrutniejszych dyktatorów amin dada idi.
• Kim był AMNESTIA Co zrobił powszechny akt łaski, oznaczający częściowe albo całkowite darowanie kary za przestępstwa popełnione w ustalonym czasie amnestia.
• Kim był AMON Co zrobił w staroż. Egipcie bóg lokalny w Tebach, po ustanowieniu tam stolicy został uznany za naczelne bóstwo państwa i połączony z Re, poprzez co powstał Amon-Re amon.
• Kim był ANABAPTYŚCI Co zrobił uznający chrztu dzieci, a jedynie świadomych decyzji osób dorosłych. Szczególnie mocny w początkach reformacji w Niemczech. A. w zasadniczym stopniu anabaptyści.
• Kim był ANDEGAWENOWIE Co zrobił się od Kapetyngów, zapoczątkowana poprzez księcia Andegawenii Karola. Panowali na Sycylii (do 1282) i w Neapolu, w dalszym ciągu na Węgrzech ( Karol Robert andegawenowie.
• Kim był JURIJ ANDROPOW Co zrobił KPZR od X 1982. Na tym stanowisku w okresie 15 miesięcy swych rządów podjął próbę ograniczonych reform gosp. przy zachowaniu represyjnego mechanizmu polit andropow jurij.
• Kim był II ANDRZEJ Co zrobił Arpadów. W 1211 sprowadził na Węgry Krzyżaków, współorganizator nieudanej V krucjaty (1217-21). W 1222 wystawił Złotą Bullę nadającą rycerstwu węg. przywileje andrzej ii.
• Kim był JERZY ANDRZEJEWSKI Co zrobił pol. poeta, autor wielu powieści poruszających problemy moralne i polit.; najsłynniejsza powieść Popiół i diament. Od 1976 związany z opozycją demokr. w PRL andrzejewski jerzy.
• Kim był ANEKSJA Co zrobił podłączenie poprzez jedno kraj części albo całości innego, przeważnie po wygranej wojnie. Współcześnie potępiana jako sprzeczna z prawem międzynar aneksja.
• Kim był ANGELUS SILESIUS, WŁAŚC. JOHANNES SCHEFFLER Co zrobił pisarz niem. pochodzący ze Śląska, mistyk, autor między innymi epigramów Pątnik anielski (1657 angelus silesius, właśc. johannes scheffler.
• Kim był AUSTRIACZKA ANNA Co zrobił królowa Francji, żona Ludwika XIII, od 1643 regentka, wspierała politycznie kard. G. Mazariniego, którego potajemnie poślubiła anna austriaczka.
• Kim był STUART ANNA Co zrobił Irlandii od 1702, córka Jakuba II, ostatnia z dyn. Stuartów na tronie bryt. Za jej panowania w wojnie o sukcesję hiszp. Anglia uzyskała Gibraltar, Minorkę anna stuart.
• Kim był KOFI ANNAN Co zrobił wieloletni wysoki urzędnik w strukturach ONZ. Wybrany 17 XII 1996 poprzez Zebranie Ogólne ONZ na 7 sekretarza generalnego ONZ na kadencję od 1 I 1997 do 31 XII annan kofi.
• Kim był ARCYBISKUP Co zrobił tytuł biskupa zarządzającego archidiecezją arcybiskup.
• Kim był ANTYCHRYST Co zrobił Nowym Testamencie, postać stanowiąca uosobienie sił zła, człowiek nieprawości, w Apokalipsie przeciwnik Chrystusa i Królestwa Bożego - fałszywy mesjasz, który antychryst.
• Kim był ANTYPAPIEŻ Co zrobił osoba wybrana na tron papieski poprzez przeciwników przedtem wybranego papieża; ostatecznie nie uznana za prawowitego papieża. Zobacz schizma zachodnia antypapież.
• Kim był ANTYSEMITYZM Co zrobił wobec Żydów i poglądy usiłujące uzasadnić taką postawę. W przeciwieństwie od antyjudaizmu, negatywnej postawy chrześcijan wobec Żydów jako wyznawców religii antysemityzm.
• Kim był ANTYTRYNITARZE Co zrobił 1. wyznawcy antytrynitaryzmu ( arianizm), 2. bracia polscy antytrynitarze.
• Kim był ANUBIS Co zrobił w staroż. Egipcie bóg zmarłych, balsamistów i grobów, przedstawiany z głową szakala anubis.
• Kim był ANZUS Co zrobił Australii, Nowej Zelandii i USA, zawarty 1 IX 1951 w San Francisco, obowiązuje od 29 IV 1952. Celem paktu było zapewnienie bezpieczeństwa państw członkowskich anzus.
• Kim był APIS Co zrobił w staroż. Egipcie bóg Nilu; w dalszym ciągu występował pod postacią byka jako wcielenie boga Ptaha; stanowił jego święte zwierzę apis.
• Kim był APOLLO Co zrobił światła niosącego wiedzę, patron edukacji i sztuki, literaturze, piękna i geniuszu artystycznego, dawał moc przepowiadania wróżbiarzom i wyroczniom; ponadto apollo.
• Kim był BENIGNO AQUINO Co zrobił opozycji za rządów F. Marcosa, wielokrotnie więziony, zginął zamordowany po powrocie do państwie z emigracji w stanach zjednoczonych ameryki aquino benigno.
• Kim był CORAZON AQUINO Co zrobił małżonka B. Aquino; wybrana prezydentem Filipin po tragicznej Zgonu męża w1986 sprawowała ten urząd do 1992. Odeszła oskarżana o korupcję i nadużycia władzy aquino corazon.
• Kim był KRZYSZTOF ARCISZEWSKI Co zrobił Skazany w Polsce za zabójstwo uciekł do Niderlandów. Walcząc w Brazylii dosłużył się stopnia gen. artylerii i admirała. Od 1646 w Polsce gen. artylerii kor arciszewski krzysztof.
• Kim był MAGDEBURSKIE ARCYBISKUPSTWO Co zrobił Ottona I Wielkiego w 968 w Magdeburgu, prowadziło chrystianizację Słowian połabskich, wysuwało pretensje do zwierzchności nad biskupami polskimi arcybiskupstwo magdeburskie.
• Kim był ARCYKAPŁAN Co zrobił w staroż. religiach wsch. kapłan sprawujący najwyższą władzę, między innymi gł. kapłan świątyni jerozolimskiej arcykapłan.
• Kim był ARES Co zrobił w mitologii gr. bóg krwawej wojny, syn Zeusa i Hery; okrutny, znienawidzony poprzez bogów i ludzi, identyfikowany z rzym. Marsem ares.
• Kim był ANEKS Co zrobił pol. kwartalnik emigracyjny ukazujący się w Londynie w latach 1973-90. W PRL krążył w tak zwany drugim obiegu. Także wydawnictwo książkowe istniejące do dzisiaj "aneks".
• Kim był LUDOVICO ARIOSTO Co zrobił jeden z największych pisarzy wł. Autor głośnego renesansowego poematu Orland szalony i licznych komedii ariosto ludovico.
• Kim był ARKA Co zrobił dwumiesięcznik lit.-polit. ukazujący się w Krakowie od 1983 (do 1990 poza cenzurą). Reprezentuje nurt liberalno-konserwatywny arka.
• Kim był ARKADA Co zrobił w architekturze obiekt złożony z łuku i dwóch podpór (na przykład kolumn); a. normalnie występują w rzędach arkada.
• Kim był RICHARD ARKWRIGHT Co zrobił i wynalazca. Jako pierwszy skonstruował mechaniczną przędzarkę (1769) i zastosował do niej napęd wodny własnej konstrukcji (1775), co było jednym z głownych arkwright richard.
• Kim był BERLINGA ARMIA Co zrobił Polskiej tworzonej w ZSRR pod patronatem Związku Patriotów Polskich, dowodzonej poprzez gen. Z. Berlinga. Zobacz Pierwsza Dywizja im. Tadeusza Kościuszki armia berlinga.
• Kim był CZERWONA ARMIA Co zrobił oddziałów bolszewickiej Gwardii Czerwonej dzięki talentom L. Trockiego, początkowo ochotnicza, później przebudowana poprzez M. Frunzego na regularną. W poł armia czerwona.
• Kim był ARNHEM Co zrobił znane z głośnej, aczkolwiek nieudanej alianckiej operacji desantowej przeprowadzonej 17-26 IX 1944, a mającej uchwycić przeprawy na Renie (kryptonim Market arnhem.
• Kim był ADAM ASNYK Co zrobił społ.; od 1857 student Akademii Medyko-Chirurgicznej, uczestnik konspiracji, w 1863 czł. Rządu Nar., od 1864 na emigracji, w 1866 osiadł w Galicji; autor asnyk adam.
• Kim był ASTROLOGIA Co zrobił wiedza nie mająca charakteru naukowego, dopatrująca się wpływu ciał niebieskich na życie człowieka astrologia.
• Kim był ASTRONOMIA Co zrobił edukacja o budowie ciał niebieskich i ich przemieszczeniach astronomia.
• Kim był ASYRYJCZYCY Co zrobił plemiona semickie w pn. Mezopotamii, założyciele państwa Asyrii asyryjczycy.
• Kim był ATAMAN Co zrobił 1. wybieralny wódz kozacki w XVI-XVIII w.; 2. tytuł S. Petlury przyjęty poprzez niego po objęciu władzy w obu republikach ukraińskich w 1919 ataman.
• Kim był AUTONOMIA Co zrobił szerokie uprawnienia samorządowe danego terytorium w obrębie jakiegoś państwa autonomia.
• Kim był ATEŃSKI ZWIĄZEK MORSKI II Co zrobił pod przewodnictwem Aten skierowany przeciw hegemonii Sparty, założony w 378/377 przed naszą erą Nadużycia Aten w relacji do pozostałych krajów członkowskich ateński związek morski ii.
• Kim był ATLANTYDA Co zrobił wyspa, mityczna kraina o wysokiej cywilizacji; miała z nieznanych przyczyn zapaść się w morze. Ciągle dyskutuje się istnienie i ewentualne położenie A atlantyda.
• Kim był ATTYKA Co zrobił w staroż. kraina hist. w środk. Grecji (nad M. Egejskim), siedziba Ateńczyków ( Ateny attyka.
• Kim był AUSTRALOPITEK Co zrobił najdawniejsza istota o cechach ludzkich (między innymi w uzębieniu i budowie kończyn, dwunożny chód), pojawiła się przed 4 mln lat w kilkunastoosobnikowych australopitek.
• Kim był AUSTROSLAWIZM Co zrobił austr. w federację równoprawnych krajów nar. pod berłem Habsburgów, wysunięty w poł. XIX w. poprzez polityków czes., dążących do powiększenia wpływów narodów austroslawizm.
• Kim był AUTOCHTONI Co zrobił terytorium. W Polsce normalnie ustalenie rdzennych mieszkańców Ziem Odzyskanych zarówno świadomych swej polskości, jak i osób bez jasnego poczucia narodowego autochtoni.
• Kim był DYPLOMATYCZNY AZYL Co zrobił udzielenie schronienia obywatelowi innego państwa na terenie placówki dyplomatycznej, wykonywany dzięki zasadzie eksterytorialności tych przedstawicielstw azyl dyplomatyczny.
• Kim był PIETROWICZ AWWAKUM Co zrobił ideolog ruchu raskolników (starowierów albo staroobrzędowców) w Cerkwi prawosławnej. Przeciwnik reform patriarchy moskiewskiego Nikona. Spalony na stosie awwakum pietrowicz.
• Kim był ANTROPOMORFIZM Co zrobił ludzką sił przyrody, zjawisk stanowiących element wierzeń rel. (istot nadprzyrodzonych i tak dalej) i pojęć abstrakcyjnych (na przykład wolność, przyjaźń antropomorfizm.
• Kim był PALESTYŃSKA AUTONOMIA Co zrobił etapowo tworzony na terenach okupowanych poprzez Izrael opierając się na porozumienia izraelsko-palestyńskiego z 1993. W 1994 utworzono Radę Autonomii autonomia palestyńska.
• Kim był ABBASYDZI Co zrobił rządząca w l. 750-1258 ze stolicą w Damaszku, a od 762 w Bagdadzie. A. wywodzili własne pochodzenie od Abbasa, stryja Mahometa, objęli tron po obaleniu abbasydzi.
• Kim był ASYMILACJA Co zrobił narodu; dobrowolna albo także będąca efektem polityki asymilacyjnej państwa, które dąży do wykorzenienia właściwości narodowych podbitego narodu poprzez asymilacja.
• Kim był AKTYWIŚCI Co zrobił rozwiązania kwestie pol. w oparciu o państwa centralne, przeważnie orientacji lewicowej albo reprezentujący inteligencję (tu zwł. Klub Państwowości Polskiej i aktywiści.
• Kim był OSKAR AWEJDE Co zrobił konspiracyjny w Królestwie Pol., uczestnik stworzenia styczniowego; związany z obozem Czerwonych, od 1862 czł. Centr. Kom. Nar., w 1863 czł. Rządu Nar awejde oskar.
• Kim był JAGIELLOŃCZYK I ALEKSANDER Co zrobił zwolennik sojuszu z możnowładztwem pol. i litew., wydał tak zwany przywilej mielnicki. Wskutek przeciwdziałania szlachty doszło do uchwalenia konstytucji Nihil aleksander i jagiellończyk.
• Kim był WŁADYSŁAW ANDERS Co zrobił ros., od 1918 w wojsku pol., dow. pułku w wojnie 1920, w 1939 dow. Nowogródzkiej Brygady Kawalerii, nareszcie września 1939 aresztowany poprzez władze radz. Od anders władysław.
• Kim był BAPTYSTA JAN ALCYATO Co zrobił Polskiego. Uczestnik stworzenia listopadowego, potem na emigracji. Emisariusz w Wielkopolsce i Galicji, przewidziany na czł. Rządu Narodowego w alcyato jan baptysta.
• Kim był CLEMENT ATTLEE Co zrobił Brytanii w latach 1945-51. Przedtem był nieprzerwanie parlamentarzystą, od 1922 reprezentując Partię Pracy, której przywódcą został w 1935. W trakcie wojny attlee clement.

Dane historyczne, bohater, życiorys

Analiza danych historycznych. Analiza wydarzeń z historii. Kim była pani? Co zrobiła ta osoba? Biografia obywatela. Jakie zasługi, kto to był dla Polski.