Definicja Wielka Wojna Północna

Co znaczy WIELKA WOJNA PÓŁNOCNA: konflikt zbrojny między Szwecją a koalicją antyszwedz. (tak zwany Liga Północna), składającą się pocz. z Danii, Rosji i Saksonii; w 1715 w skład Ligi weszły jeszcze Prusy i Hanower. Sojusznikami Szwecji, angażującymi się jednak nie bezpośrednio, były: Anglia i Zjednoczone Prowincje (Holandia). Celem Ligi Północnej było dokonanie rozbioru posiadłości szwedz. nad Bałtykiem. Dania dążyła do opanowania Holsztynu, Rosja do zagarnięcia Estonii, król Saksonii August II Silny, będący równocześnie królem Polski, zamierzał wcielić Inflanty z Rygą. Władca prus. Fryderyk Wilhelm I dążył do odebrania Szwecji ujścia Odry ze Szczecinem. Działania rozpoczęły Saksonia i Dania. Zanim do wojny przystąpiła Rosja, młody władca szwedz. Karol XII zmusił do wycofania się z wojny Danię. Po rozpoczęciu działań wojennych poprzez wojska cara Piotra I pod Narwą armia szwedz. dokonała desantu i po rozbicia na początku wojsk ros. pod Narwą (30 XI 1700), a w dalszym ciągu wojsk saskich nad Dźwiną (19 VII 1701), wkroczyła w granice neutralnej Rzeczypospolitej. Konflikt między dworem a opozycją w Polsce ułatwił wojskom szwedz. penetrowanie państwa. Karol XII uzyskał poparcie części pol. szlachty i doprowadził do wyboru antykróla Stanisława Leszczyńskiego. Po wkroczeniu do Saksonii zmusił Augusta II do abdykacji (24 IX 1706). W tym czasie Piotr dokonywał poważnych podbojów w Inflantach i Karelii. Ogromna wyprawa Karola na Rosję skończyła się unicestwieniem jego armii pod Połtawą (8 VI 1709). Karol znalazł schronienie w Turcji. Do Polski powrócił August II. Imperium Osmańskie przystąpiło do wojny dopiero w 1711 i mimo przewagi armia tur. nie zniszczyła wojsk Piotra I osaczonych w widłach Prutu. Wojna wymieniła swój charakter, Rosjanie podbili Finlandię i zaczęli dokonywać desantów w Szwecji właściwej. Zaniepokojona Anglia wysłała eskadrę okrętów na Bałtyk. Po ponownym przystąpieniu do wojny Danii Karol przedostał się do Szwecji i zginął w 1718 w trakcie oblężenia norweskiego miasta Fredrikshalden (dziś Halden). Ostatecznie wojnę zakończono pokojem w Nystad (1721). Szwecja traciła na rzecz Rosji prowincje bałtyckie odzyskując Finlandię, Prusy dostały Szczecin. Saksonia nie dostała ?Xadnych nabytków, a neutralna Rzeczpospolita poniosła straszne utraty materialne