Co to jest Cyrkulacja powietrza

Gdzie występuje Cyrkulacja powietrza: Atmosfera ziemska wywiera własną masą nacisk na powierzchnię Ziemi. Nacisk ten tytułujemy ciśnieniem atmosferycznym. Definiujemy go jako siłę (nacisk) pionowego słupa powietrza o przekroju całej atmosfery na jednostkę powierzchni. Ciśnienie atmosferyczne mierzymy dzięki barometrów. Średnia wartość ciśnienia atmosferycznego na poziomie morza wynosi 1013,25 hektopascali (hPa) albo odmiennie około 760 mm słupa rtęci.Wartość ciśnienia atmosferycznego – najwyższa na poziomie morza– maleje wraz ze wzrostem wysokości. Przykładowo na wysokości szczytu Mont Everestu (8848 m n.p.m.) ciśnienie atmosferyczne jest blisko czterokrotnie niższe niż na poziomie morza.Ciśnienie atmosferyczne wymienia się nie tylko w kierunku pionowym,lecz i w poziomym. Zmienność ta nosi nazwę poziomego gradientu barycznego. Wyróżniamy wyże baryczne, odmiennie antycyklony, a więc ośrodki o wzrastającym ciśnieniu ku środkowi układu, i niże baryczne, a więc cyklony, gdzie ciśnienie etapowo ku środkowi maleje. Ciśnienie atmosferyczne ulega ciągłym zmianom w okresie; układy baryczne przemieszczają się w różnych kierunkach, rozwijają się i zanikają. Dynamika układów barycznych warunkuje zmienność pogody na danym terytorium. Chociaż istnieją także stałe układy baryczne, utrzymujące się przyznanym obszarze cały rok albo poprzez znaczącą część roku. Efektem występowania poziomego gradientu barycznego są wiatry, a więc poziome, postępowe ruchy powietrza. System powstawania wiatrów jest uwarunkowany nierównomiernym nagrzewaniem się powierzchni Ziemi. Powietrze nad obszarami silniej nagrzewanymi powiększa własną temperaturę i staje się lżejsze, unosząc się do góry. W rezultacie w wyższych warstwach troposfery powstaje nachylenie powietrza w stronę obszarów mniej nagrzanych i poziomy ruch (rozpływanie się powietrza) w takich kierunkach. W konsekwencji tego ruchu ciśnienie nad obszarem bardziej nagrzanym maleje, zaś nad mniej nagrzanym – wzrasta. Zaistniała różnica ciśnień skutkuje przy powierzchni Ziemi wyrównawczy, poziomy ruch powietrza.Generalnie zatem wiatry wieją z wyżów do niżów.Wiatr wieje w ustalonym kierunku, z ustaloną prędkością. Pod definicją kierunku wiatru kojarzymy stronę skąd wiatr wieje, a zatem na przykład wiatr zachodni wieje z zachodu na wschód. Używa się zazwyczaj 8- bądź 16-kierunkową skalę kierunków, zwaną różą wiatrów. Szybkość wiatru określamy przeważnie w m/s albo w km/godz. Szybkość wiatru mierzymy dzięki przyrządów zwanych anemometrami lub wiatromierzami. Wskazują one zazwyczaj również kierunek wiatru. Niekiedy – w okolicy prędkości – ustala się również siłę wiatru. Służy do tego tak zwany skala Beauforta – porównawczaskala umowna, opierająca się na obserwacji skutków wywołanychprzez wiatr w przyrodzie. Pozwala ona bez użycia przyrządówoszacować szybkość wiatru.Wiatry – mimo ogólnego kierunku z miejsc o wyższym ciśnieniu ku miejscom o niższym ciśnieniu – nie wieją wprost z wyżów do niżów. Ich kierunek podlega silnemu odchyleniu pod wpływem siły Coriolisa, a również siły tarcia.Szereg obszarów na kuli ziemskiej cechuje się stałymi cechami termicznymi,stąd oprócz wiatrów o zmiennych kierunkach występuje szereg wiatrów stałych, stanowiących część ogólnej cyrkulacji atmosfery.W strefie międzyzwrotnikowej występuje stała cyrkulacja pasatowa. Obszarem silniej podgrzewanym są okolice równikowe, słabiej– zwrotnikowe. W rezultacie zaznacza się stały, przypowierzchniowy ruch powietrza od równika ku zwrotnikom. Jest on, w wyniku działania siły Coriolisa, odchylany ku zachodowi.Efektem znaczących kontrastów termicznych, występujących między sporymi obszarami morskimi a oceanicznymi, są wiatry okresowe o sezonowo zmieniających się kierunkach – monsuny. Monsuny występują w południowej i pd.-wsch. Azji, pn. Australii, wsch. Afryce i w Ameryce Środkowej. W momencie letnim w obrębie silniej nagrzewającego się lądu powstaje układ niżowy, nad zachowującym jeszcze niższą, „zimową” temperaturę oceanem – wyż. Monsun letni wieje zatem od morza do lądu. W momencie zimowym ląd szybciej „oddaje” nagromadzone ciepło, tworzy się nad nim ośrodek wyżowy, nad dłużej zachowującym ciepło oceanem – ośrodek niżowy. Monsun zimowy wieje zatem z lądu nad ocean. Istotną konsekwencją występowania monsunów jest sezonowa zmienność uwilgocenia lądów. Półrocze letnie – ze względu napływu wilgotnych mas powietrza znad oceanu – to moment wilgotny, półrocze zimowe – to moment suchy.Identyczne zdarzenie w rytmie dobowym zachodzi na mniejszą skalę na wybrzeżach morskich i nosi nazwę bryzy. Bryza dzienna, odpowiadająca genetycznie monsunowi letniemu, wieje znad morza, bryza nocna – z lądu na morze. Oprócz wiatrów stałych i sezonowych na kuli ziemskiej występuje szereg wiatrów lokalnych, wiejących ze stałych kierunków i cechujących się ustaloną termiką i wilgotnością. Należą do nich na przykład wiatry górskie – alpejski fen (w Tatrach – wiatr halny), dalmatyńskie bora i inne