Definicja HOMONIM

Co znaczy HOMONIM: Ustalenie obejmujące dwa zjawiska leksykalne: 1) wyrazy nie spokrewnione etymologicznie i mające różne znaczenie o jednakowej pisowni i brzmieniu, 2) wyrazy o tej samej pisowni i brzmieniu, spokrewnione etymologicznie, ale mające różne znaczenie, które zyskały w procesie leksykalizacji. Przykłady pierwszego typu: "muł" (´zwierzę´) i "muł" (´osad rzeczny´; pierwsze wyraz ma pochodzenie łacińskie, drugie - polskie), "bal" (´zabawa´, pochodzenie francuskie) - "bal" (´okorowany pień´, pochodzenie niemieckie). Przykłady drugiego typu h.: "róża" (´kwiat´, ´Dolegliwość´), "delfin" (´ssak morski´, ´następca tronu w dawnej Francji´). Poeci polscy od dawna bawili się dwuznacznością homonimii. W. Kochowski w XVII wieku połączył w wierszu polskiego "wilka" z niemieckim "wilkomem" (´pucharem´): Skarżysz się, Iż cię WILKOM ktoś wczora pić musił, Który cię WILK chrzypotą o włos nie zdusił, Lecz się dobrze skarżysz, wszak to pospolita, Iż za gardło każde bydle chwyta. Współcześnie K.I. Gałczyński w Pięciu donosach również gra homonimią: Na swoją rękę więc w POWIECIE zrobiłem z Waciem mały huk - i co POWIECIE, co POWIECIE? wyśnił się student Bresz, mój wróg! Homonimy mogą współtworzyć gry słów w rodzaju zagadki: "Co wydrzę wydrze wydrze-". Por. homofon, homogram, przeciwieństwo. JP BIBLIOGRAFIA: A. Markowski: Homonimia. [w:] Nowy leksykon poprawnej polszczyzny. Warszawa 1999