retoryka co to jest
Definicja RETORYKA. Co oznacza przemawiania. Ustalenie to wywodzi się z klasycznej formuły.

Czy przydatne?

Definicja RETORYKA

Co znaczy RETORYKA: Sztuka pięknego przemawiania. Ustalenie to wywodzi się z klasycznej formuły autorstwa Kwintyliana: Ars bene dicendi (´ars´ znaczy zarówno znajomość regulaminów i zasad retorycznych, jak i zdolność ich zastosowania, ´bene´ to dobry, lecz i trafny i należyty, ponieważ zgodny z regułami; umiejętny, biegły, ponieważ sprawnie je wykorzystujący; zacny, ponieważ podległy etyce, wreszcie piękny, ponieważ ?Xączący w sobie wszystkie te przymioty; ´dicendi´ to mówienie, a właściwie przemawianie: przekonujące, funkcjonalne i celowe. Kolekcja tych trzech słów odsłania naturę retoryki, która nie jest zwykłym przekonywaniem, lecz pełną artyzmu sztuką mówienia. Teoria retoryki przedstawia reguły, odpowiednio z którymi powinna być konstruowana każda mowa. Fazy retorycznego postępowania ułożone zostały w ściśle ustalonym porządku, którego nie należy zamieniać: każdemu etapowi zaś odpowiada jeden z pięciu działów retoryki (partes artis - części sztuki). A to są: 1. inwencja, a więc "wynajdywanie myśli", rozpoznanie tematu i możliwości jego przedstawienia. W potocznym rozumieniu inwencja równoznaczna jest z pomysłowością; w retoryce sposób ujęcia tematu dzięki oryginalności może uczynić sprawę wiarygodną. ¬ródłem dowodów i pomysłów są tak zwany toposy inwencyjne - por. Retoryka Arystotelesa; 2. kompozycja - funkcjonalne uporządkowanie wybranego uprzednio materiału. Wyróżniano dwa typy kompozycji: porządek naturalny, który bazuje na zachowaniu w konstrukcji mowy zgodności z naturalnym tokiem wypowiedzi i porządek sztuczny, gdzie naturalny tok ulega przekształceniom w celu osiągnięcia zamierzonego efektu artystycznego. Wedle klasycznych wzorców przemówienie winno składać się z: a) wstępu, gdzie przedstawiany jest temat mowy i który pozwoli zdobyć przychylność słuchaczy; b) opowiadania, które bardziej wnikliwie objaśni omawiany element; c) dowodzenia, gdzie używane są techniki argumentacji; d) refutacji, w trakcie której odpierane są potencjalne kontrargumenty; e) zakończenia, które stanowi powtórzenie zasadniczych treści mowy i które raz jeszcze pozyskać ma życzliwość słuchaczy; 3. elokucja - wysłowienie wynalezionych w procesie inwencyjnym i uporządkowanych już myśli. Stylistyka retoryczna wskazuje na cztery zalety wysłowienia: a) poprawność, która wymaga od mówcy opanowania zasad dyskursu retorycznego, w szczególności zaś unikania dwuznaczności w nazywaniu rzeczy, która odwraca uwagę od treści przemówienia; b) jasność, która jest warunkiem zrozumienia mowy, a która osiągana jest poprzez wykorzystywanie właściwych pojęć i wyrazów (należy ograniczyć zapożyczenia i wyrazy obce) i prawidłowego szyku zdania; c) stosowność, tak istotna dla całej retoryki, tu ujawnia się na płaszczyźnie językowej; znaczy taki wybór stylu, który harmonizowałby z obiektem kwestie, umiejętnościami mówcy i nastawieniem słuchaczy i wszelkimi okolicznościami towarzyszącymi wygłaszaniu mowy; d) ozdobność podporządkowana tu jest celowości i stosowności. Użycie środków artystycznego wyrazu musi być zatem właściwe z tymi dwoma fundamentalnymi zasadami retoryki. Teoria elokucji obejmowała trzy fundamentalne zagadnienia: typologię stylów, zasady wyboru i przekształcania słów i problemy okresu retorycznego. Przekształcenia słowne dotyczą lub pojedynczych wyrazów (archaizmy, neologizmy, tropy), lub układów wyrazowych (figury retoryczne). Trop to "wyrażenie przeniesione z definicje, które właśnie jest poprzez niego określane, na jakieś inne definicja opierając się na pewnego podobieństwa" (R. Volkmann). O ile tropy dotyczą poszczególnych słów, o tyle figury - wewnętrznego powiązania kilku słów w zdaniu. Figury słów zwykło dzielić się na trzy ekipy zależnie od tego, czy powstają poprzez adjekcję (podłączenie), detrakcję (odłączenie), czy poprzez zmianę porządku. Figury myśli z kolei to konstrukcje semantyczne, które "powtarzają formalny kształt figur mowy" (J. Ziomek). Tok wygłaszanego przemówienia powinien być zgodny z okresami retorycznymi, a więc złożonymi zdaniami, których części składowe tworzą zamknięty układ intonacyjno-znaczeniowy podporządkowany funkcji perswazyjnej tekstu; 4. mnemotechnika - sztuka zapamiętywania. Pierwsze wzmianki o niej znaleźć można w anonimowym dziele Rhetorica ad Herennium. Jego autor odróżnia pamięć naturalną od pamięci sztucznej, która złożona jest z "miejsc i wyobrażeń". Zapamiętywanie ułatwia uporządkowany układ "miejsc" zestawiony na zasadzie asocjacji z wyobrażeniami, które "nadają miejscom piętno indywidualności" (J. Ziomek); 5. wygłoszenie mowy jest zwieńczeniem pracy retora, etapem, który decyduje o skuteczności podjętego wysiłku perswazyjnego. Zgodne użycie głosu (operowanie dykcją i akcentem) jest równie istotne jak odpowiednia postawa, gestykulacja i mimika. Mówca kreuje przedstawienie krasomówcze, będąc zarazem aktorem i reżyserem. Dzieje retoryki sięgają czasów starożytnej Grecji, gdzie rozwinęły się szkoły: grecka i grecko-hellenistyczna (IV wiek przed naszą erą - III wiek n.e.). Pierwszymi teoretykami byli mówcy: Koraks, Tejzjasz, Gorgiasz, Platon, Arystoteles, Pseudo-Demetriusz, Teofrast i Pseudo-Longinos. W I wieku przed naszą erą powstała szkoła rzymska, której przedstawicielami byli: Cyceron, Kwintylian i Seneka. Szkoła bizantyjska (IV wiek - XV wiek) czerpała z osiągnięć poprzedników, bardziej syntetyzując niż przekształcając ich koncepcje. Antyczną retorykę w obręb chrześcijaństwa wprowadził św. Augustyn (De doctrina christiana). W wiekach średnich teoria wymowy kontynuuje rzymską tradycję. Rozwijają się w szczególności dwie odmiany retoryki: sztuka kaznodziejstwa i sztuka pisania listów. W renesansie retoryka przeżywa rozrost. Wynalezienie druku pozwala upowszechnić odkryte na nowo dzieła greckich retorów. W XVII wieku retoryka traci na znaczeniu, aby odzyskać je częściowo w momencie przełomu antypozytywistycznego (w szczególności dzięki publikacjom R. Volkmanna). Współcześnie retoryka obecna jest w wielu dziedzinach humanistyki. Pojawiają się nawet próby uczynienia z niej nadrzędnej dyscypliny. Taki właśnie projekt przedstawili członkowie ekipy "m", skupieni w centrum badań w Lie`ge. Najwięcej jednak uwagi skupia się na aspekcie perswazyjnym sztuki oratorskiej. W ujęciu Ch. Perelmana i L. Olbrechts-Tyteci (Logika prawnicza. Nowa retoryka. Warszawa 1984) retoryka bliska jest dialektyce, a więc sztuce argumentacji. W 1948 roku po raz pierwszy wydana została robota R.E. Curtiusa Poezja europejska i łacińskie średniowiecze, gdzie zostało rozwinięte i w rewelatorski sposób odnowione definicja toposu. W Stanach Zjednoczonych w oparciu o pisma K. Burke´a i A. Richardsa rozwija się krytyka retoryczna. W.C. Booth, jeden z czołowych przedstawicieli tego nurtu, opracował koncepcję tak zwany zamaskowanej retoryki, której fundamentalne formy to reklama, dramat kinowy i telewizyjny. Pod koniec XX wieku retoryka wywiera wielki wpływ na literaturoznawstwo; ślady jej obecności odnaleźć można w pismach wielu znakomitych teoretyków, między innymi R. Barthes´a, J. Derridy, P. de Mana, J. Geneta i T. Todorowa. Por. Retoryka Arystotelesa. MB BIBLIOGRAFIA: H. Cichocka, J.Z. Lichański: Zarys historii retoryki od początku do upadku cesarstwa bizantyjskiego. Warszawa 1995; A. Jaroszyńska: Krytyka retoryczna w usa. "Pamiętnik Literacki" 1988, z. 3; M. Korolko: Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny. Warszawa 1998; J. Lichański: Co tj. retoryka?Kraków 1996; R. Volkmann: Wprowadzenie do retoryki Greków i Rzymian. Warszawa 1895; J. Ziomek: Retoryka opisowa. Wrocław 1980; J. Ziomek: O współczesności retoryki. [w:] Prace ostatnie. Poezja i edukacja o poezji. Warszawa 1984
Co znaczy REFLEKSJE ANTYCZNE O LITERATURZE:
Porównanie Por. Poetyka Arystotelesa, Sztuka poetycka Horacego retoryka co znaczy.
Krzyżówka RETORYKA ARYSTOTELESA:
Dlaczego Arystoteles zawarł własną koncepcję retoryki, powstawało jako notatki do wykładów w trakcie pobytu filozofa w Akademii Platońskiej (367-347 rok przed naszą erą). Jednak jego ostateczna redakcja retoryka krzyżówka.
Co to jest RUCH KONWENCJI ANNY I IRENEUSZA OPACKICH:
Jak lepiej literaturze romantycznej. Opaccy postrzegają dynamikę konwencji na trzy metody: 1. motoryka konwencji, która generuje różne warianty wzorców ponadindywidualnych; 2. dynamika stosunku między zastanym retoryka co to jest.

Czym jest RETORYKA znaczenie w Leksykon definicja literatura R .

  • Dodano:
  • Autor: