Definicja SYLWY

Co znaczy SYLWY: Sylwy współczesne Ryszarda Nycza - rozprawa (wyd. I w roku 1984, wyd. II w roku 1996), gdzie autor przywołuje staropolską kategorię sylwy (scharakteryzowaną jak wyżej silva rerum) do opisu współczesnych (XX-wiecznych), prozatorskich zjawisk literackich. Sylwiczność staje się w książce Nycza kategorią bardziej opisową niż interpretacyjną. Można ją traktować jako immanentną cechę pewnych zjawisk literackich. Szerzej z kolei, jako stan autorskiej świadomości tego, czym jest kompozycja dzieła literackiego w dziedzinie jej konsekwencji epistemologicznych i ontologicznych wynikających z tak a nie odmiennie zdekonstruowanego świata przedstawionego i ogółu przekonań o świecie pozatekstowym, pojmowanym jako pole rozpadu i nieciągłości, zjawiającym się podmiotowi zdezintegrowanemu, rozpękniętemu na części. Poezja, która dąży do opisu i odzyskania świata w słowie i w przedstawieniu, musi sprostać owej świadomości dwojakiego rozpadu (świata i podmiotu), sięga więc po rozwiązania formalne zrywające z tradycyjnymi metodami artystycznych wysłowień typowych - można z grubsza przyjąć - dla praktyki literackiej XIX wieku, charakteryzujących się ciągłością przedstawienia, jednością nadawcy i koherencją komunikatu, wreszcie finalnością i czytelnymi podziałami genologicznymi i rodzajowymi. To, co dotąd rozpoznawalne było jako pewna naturalność literackiego mówienia, nagle okazało się zespołem skonwencjonalizowanych chwytów ( rosyjska szkoła formalna), które nie umieją już unieść nowej problematyki i zwycięsko się z nią zmierzyć. "Tekst rozumiany zwykle jako produkt skończonego procesu daje się raczej ująć jako zapis procesu wytwarzania (nadawczo-odbiorczego), zamykanego poprzez następne bariery delimitacyjne i akty lektury, ale generalnie otwartego - zarówno na dalsze możliwości tekstualnego rozwoju, jak i na coraz to nowe, nieprzewidywalne okazje strukturalizacji odbiorczej" (s. 26, cyt. za wyd. II). Pierwszym autorem, który, zdaniem Nycza, zaczyna w polskiej poezji pochód sylw jest K. Irzykowski ze swą Pałubą (wyd. 1903). Z kolei kluczowymi bohaterami rozprawy uczonego - w okolicy innych pisarzy, przywoływanych jednak egzemplarycznie - są: Cz. Miłosz - traktowany jako pisarz i eseista, W. Gombrowicz - jako powieściopisarz i autor dziennika, T. Różewicz - jako prozaik, dramaturg i pisarz; L. Buczkowski - jako powieściopisarz. Elementami scalania są w obrębie tych dzieł nie znaki końca, zamknięcia, czy nawet fizyczna materialność poszczególnej książki. Scalenie dzieje się w obrębie "biografii" tekstu i ciała autora. Fakt ten przesądza o tytułowej sylwiczności, gdyż tak pojęty tekst gotów jest wchłonąć jakiś (każdy) dalszy ciąg, nowy "dopis" - wiersz, notatkę, powieść, opowiadanie, esej, próbę dramatyczną i tak dalej Warto zaznaczyć na koniec, Iż koncepcja sylwiczności doczekała się prób łączenia z teorią tekstów postmodernistycznych (por. postmodernizm). Literacka praktyka postmodernizmu byłaby zatem, co najmniej w nie wszystkich swych realizacjach, sylwiczna. Teksty takie (aby sięgnąć do produkcji lat ostatnich), jak na przykład Wieloryb, można na pewno zaliczyć do grona współczesnych sylw. Równocześnie jednak refleksja taka musiałaby się zmierzyć z problemem, czy Pałuba Irzykowskiego albo powieści Ignacego Witkiewicza nazwać postmodernistycznymi avant la lettre. Por. modernizm, poststrukturalizm, poststrukturalizm - problem tekstu. FM BIBLIOGRAFIA: S. Skwarczyńska: Kariera literacka form rodzajowych bloku silva. [w:] Wokół teatru i literatury. Studia i szkice. Warszawa 1970; R. Nycz: Sylwy współczesne. Wyd. I - Wrocław 1984, wyd. II - Kraków 1996