Co znaczy BAJKA:
Gatunek literacki, wywodzący się z antycznej Grecji. Początkowo miał charakter oralny, z czasem piśmienny. Tradycja przypisuje udoskonalenie gatunku mędrcowi, wywodzącemu się z ludu, Ezopowi (VI w. przed naszą erą). Bajka pełniła funkcję dydaktyczną, pouczała o stosunkach socjalnych, posługując się apologią i paralelą do świata natury. Gatunek został przyjęty poprzez świat starożytnego Rzymu (Fedrus - I w. n.e.), a potem poprzez średniowiecze i renesans, które raczej tłumaczą majątek starożytny na łacinę albo języki narodowe (Erazm z Rotterdamu, Biernat z Lublina, Rimicjusz, H. Steinhövel). Francuski klasycyzm przynosi totalne odrzucenie gatunku - N. Boileau nie umieszcza bajki w Sztuce poetyckiej. Dopiero oświecenie ponownie zainteresowuje się gatunkiem. Bajka, zostaje poddana procesowi nobilitacji, uprawiają ją najświatlejsze umysły epoki: J. de La Fontaine, G. Lessing, I. Krasicki. Staje się ona fundamentalnym gatunkiem moralizatorskim i dydaktycznym (wzrasta jej rola w zreformowanym szkolnictwie - funkcja instrumentalna literatury). Podkreśla się, Iż bajka winna odciąć się od swego egalitarnego rodowodu i być przeznaczoną dla elity intelektualnej (między innymi poetyka sformułowana Krasickiego). W oświeceniu odbiorcą bajki mają być dorośli, gdyż zawiera ona aluzje polityczne i filozoficzne. W romantyzmie bajka nadal jest narzędziem w procesie nauki. Dla artystów staje się ponadto symbolem mądrości ludowej (Mickiewicz, Fredro). Pozytywizm, przynosząc z sobą kult realizmu, odchodzi od bajki jako formy literackiej wypowiedzi. Bajka nadal funkcjonuje, lecz wymienia się jej odbiorca (S. Jachowicz pisze bajki dla dzieci). Ponowne zainteresowanie tą metodą wypowiedzi następuje w modernizmie (B. Hertz, J. Ejsmond, J. Lemański). Bajki nie traktuje się jako formy wypowiedzi dydaktycznej, lecz jako gatunek przesycony filozoficzną ironią, absurdem i liryzmem. Bajka modernistyczna łamie fundamentalne założenia gatunku (posługuje się pastiszem i parodią), powstają bajki liryczne i satyryczne. W poezji współczesnej spotykamy się z stylizacją bajkową (S. Lem). Bajki dzieli się z racji na kompozycję, tematykę, bądź rodowód na: bajkę zwierzęcą (ezopową - oznaczającą się tym, Iż bohaterami są zwierzęta, którym zostały przydane cechy ludzkie. Bajka ta zawierała treści polityczne albo filozoficzne o charakterze uniwersalnym. Zakończona jest wyraźną pointą), bajkę religijną, bajkę magiczną ( baśń), bajkę mityczną (przywołuje popularne motywy mitologiczne), bajkę nowelistyczną, bajkę ajtiologiczną (opowiada o stworzeniu świata, zwierząt, roślin i tak dalej), bajkę komiczną (przedstawia historię zwycięstwa nad głupim potworem, diabłem, opowiada o waśniach małżeńskich), bajkę - podanie (przedstawia historię postaci historycznej); z racji na długość bajki dzieli się na epigramatyczne - odznaczają się krótką fabułą z silnie uwypukloną pointą (nawiązanie do tradycji bajki Fedrusa) i bajki narracyjne - o dłuższej fabule (nawiązanie do bajki lafontenowskiej). Fundamentalnymi wskaźnikami gatunku jest: krótkość, jasność i prostota narracji (sięganie po język potoczny). Równolegle rozwija się bajka wierszowana i prozatorska. Pointa na końcu utworu może mieć formę opisową albo dialogową. Narracja w bajce przeważnie jest trzecioosobowa, co ma obiektywizować zawarte w niej treści. Por. baśń (bajka magiczna), dydaktyzm w poezji, gatunek literacki, Morfologia bajki W. Proppa, poetyki staropolskie i oświeceniowe. AA BIBLIOGRAFIA: J. Abramowska: Bajka ezopowa. Warszawa 1991; J. Abramowska: Bajka polityczna [w:] Miejsca wspólne. Szkice o komunikacji literackiej i artystycznej. Warszawa 1988; Antologia bajki polskiej. Przedmowa i przyg. M. Hulewiczowa. Warszawa 1958; Antologia bajki polskiej. Przyg. i wstęp J. Ejsmond. Warszawa 1915; Bajka polska wieku oświecenia w wyborze. Przyg. Z. Skwarczyński; Bajka ludowa w dawnej Polsce. Wybór i przyg. H. Kapełuś. Warszawa 1968; E. Kosowska: Legenda. Kanon i transformacje. ¦w. Jerzy w polskiej kulturze ludowej. Katowice 1985; J. Krzyżanowski: W świecie bajki ludowej. Warszawa 1980; W. Woźnowski: Dzieje bajki polskiej. Warszawa 1990
- Co znaczy BARTHES´A ROLANDA PRZYJEMNO¦Ć TEKSTU:
- Porównanie Zobacz Przyjemność tekstu R. Barthes´a bajka co znaczy.
- Krzyżówka BARTHES´A ROLANDA S/Z:
- Dlaczego Zobacz S/Z R. Barthes´a bajka krzyżówka.
- Co to jest BA¦Ń (BAJKA MAGICZNA):
- Jak lepiej gdzie świat realistyczny współistnieje ze światem nadnaturalnym. Fabuła baśni przesycona jest elementami cudowności, bohaterzy zaś scharakteryzowani zostają przez własne działania. Charakter bajka co to jest.
Czym jest BAJKA znaczenie w Leksykon definicja literatura B .