Definicja KULTURA LITERACKA

Co znaczy KULTURA LITERACKA: Kultura literacka to - najogólniej mówiąc - sposób rozumienia literatury charakterystyczny dla publiczności literackiej danego miejsca i czasu. J. Sławiński definiuje kulturę literacką jako "mechanizm orientacyjny", który umożliwia uczestnikom publiczności literackiej "efektywne porozumiewanie się przez dzieła, czyli zapewnia wzajemną odpowiedniość kodów nadawania i kodów odbioru i gwarantuje porównywalność różnych indywidualnych odbiorów tych samych przekazów". Na tak rozumianą kulturę literacką złożona jest: a. wiedza, a więc zdolności rozumienia i wartościowania cenionych dokonań literackich, b. gust, a więc upodobania do dzieł literackich określonego typu i c. kompetencja, a więc umiejętności, które umożliwiają posługiwanie się doświadczeniem literackim, by rozumieć i wartościować nowe propozycje literackie. Kultura literacka umożliwia uczestnikom publiczności literackiej efektywne i umiejętne posługiwanie się normami literackimi, które składają się na tradycję literacką. Można także przypisać jej charakterystyczne dla niej właśnie zespoły norm, a więc konwencje literackie, które naprawdę określają preferencje czytelnicze wobec dzieł zastanych i horyzont oczekiwań wobec dzieł nowych, metody rozumienia literatury, metody lektury i wartościowania. Wyznaczają one również relacja do tradycji, nadając kulturze charakter "konserwatywny", "klasyczny" albo "awangardowy". Normalnie kultura literacka danego miejsca i czasu ulega stratyfikacji (rozwarstwieniu) odpowiedniej do podziału wewnętrznego publiczności literackiej. W pracach S. Żółkiewskiego kultura literacka jest identyfikowana z komunikacją literacką w danej zbiorowości. A gdyż dzieło literackie jest rozumiane jako element semiotyczny, który posiada aspekt tekstowy i rzeczowy, rozumienie kultury literackiej uwzględnia zarówno to, Iż daje się ona opisać jako sfera tekstów, twórczości i odbioru, jak także jako to, Iż to jest sfera produkcji i konsumpcji. Tak rozumiana kultura literacka jest wypreparowaną częścią kultury danego społeczeństwa. Por. poezja a społeczeństwo. RC BIBLIOGRAFIA: J. Sławiński: Socjologia literatury i poetyka historyczna. [w:] Prace wybrane. T. 2. Dzieło - język - tradycja. Kraków 1998, s. 33-63; S. Żółkiewski: Wiedza o kulturze literackiej. Warszawa 1980; S. Żółkiewski: Kultura literacka (1918-1932). Warszawa 1973; S. Żółkiewski: Kultura, socjologia, semiotyka literacka. Warszawa 1979