Definicja ELIPSA

Co to znaczy: Składnia zdania cechująca się tym, że pominięto w wypowiedzeniu jakiś człon w celu powiększenia ekspresji tekstu (na przykład podkreślenia patosu). Na przykład u Grochowiaka (Don Kiszot): I ten, co domy - i ten, co cię wiezie [...] Bywa także elipsa oznaką nieumiejętnego wysławiania się: "Jest Pani szczególnie bogatej i dużej budowy, co zawsze w kobietach dodatkowo mnie impresjonowało [wywierało wrażenie] i onieśmielało mnie z nimi" (J. Przybora) - tu brakuje dopowiedzenia "onieśmielało mnie w kontaktach z nimi". Literatura awangardy krakowskiej uczyniła z elipsy kluczowy swój środek artystyczny. Twierdzono w tym kręgu, Iż zdanie eliptyczne "jest bardziej ekonomiczne od prozaicznego i dlatego, Iż jest w relacji do niego skrótem (mniej słów w sekwencji), i dlatego, Iż ów skrót stwarza - dodatkowo - nowe wiadomości nieprzekazywalne w zdaniu prozaicznym" (J. Sławiński). W wierszu Przybosia czytamy: Z nabitej sali, symfonią spadającej ku bramie jak pocisk, szamocę się bulwarami, oskrzydlony poprzez muzykę. By zrozumieć ten fragment, trzeba założyć elipsę słów w rodzaju "wychodzę z sali i idę" szamocąc się bulwarami. "Eliptyczne złamanie normy składniowej wymusza w nim [wzorcu syntaktycznym] wieloznaczność" (J. Sławiński). Por. anakolut, zeugma. JP BIBLIOGRAFIA: J. Sławiński: Koncepcja języka poetyckiego awangardy krakowskiej. Wrocław 1965