Definicja OPIS

Co to znaczy: 1. W okolicy opowiadania jedna z dwóch fundamentalnych form wypowiedzi narracyjnej. Przedstawia przedmioty niezdarzeniowe świata przedstawionego, na przykład miejsca, gdzie rozgrywa się akcja utworu epickiego, czy wygląd działających postaci. Opis w powieści realistycznej przedstawiał elementy w sposób zobiektywizowany, z perspektywy narratora wszystkowiedzącego. W powieści tendencyjnej zasada jasnej waloryzacji wszystkich przedmiotów świata przedstawionego umożliwia przez opis nie tylko kreację przedmiotu, postaci albo zjawiska, lecz także jednoznaczną ocenę. Od przełomu XIX i XX wieku zauważyć można, że opis rozpoczyna być konstruowany z punktu widzenia postaci, tzn. świat przedstawiony czytelnik poznaje taki, jaki postrzega i ocenia bohater (na przykład Ozimina W. Berenta). Z charakterystyczną funkcją opisu (opis poetycki) mamy do czynienia, kiedy nie jest on obiektywnym i rzeczowym przedstawieniem elementów czy zjawisk, lecz służy powstaniu określonej atmosfery i przekazuje on stany i emocje, którym ulega bohater (na przykład Smoluch S. Grabińskiego). W nie wszystkich utworach (poemat opisowy) opis może objąć cały utwór, zawłaszczywszy niejako miejsce zajmowane poprzez zdarzenia, wtedy gdyż elementy i ich miejsce w przestrzeni stają się głównym elementem świata przedstawionego. 2. W liryce jest jednym z przedmiotów monologu lirycznego. MPi BIBLIOGRAFIA: J. Sławiński: O opisie. [w:] Studia o narracji. Red. J. Błoński, S. Jaworski, J. Sławiński. Warszawa 1982; Ph. Hamon: Czym jest opis. "Pamiętnik Literacki" 1983, z. 1